Seatimes – (ĐNA). Ngày 10/11/2025 tại thành phố Belém, bang Pará (Brazil), Hội nghị lần thứ 30 của các bên tham gia Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP30) chính thức khai mạc sau khi các quốc gia đạt được đồng thuận về chương trình nghị sự. Sự kiện đánh dấu bước khởi đầu cho chuỗi thảo luận then chốt nhằm thúc đẩy các cam kết khí hậu toàn cầu trong bối cảnh thế giới đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva kêu gọi các quốc gia chuyển những cam kết khí hậu thành hành động cụ thể, đặc biệt trong việc tăng nguồn tài chính và giảm dần sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Ông nhấn mạnh: “Khủng hoảng khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai mà đã trở thành thảm kịch của hiện tại.”
Chủ tịch COP30 André Corrêa do Lago hoan nghênh sự đồng thuận về chương trình nghị sự, xem đây là bước khởi đầu tích cực giúp “tháo nút thắt” cho các vòng thương lượng sắp tới. Theo ông, việc thông qua chương trình nghị sự là phép thử chính trị quan trọng, định hình mức độ hợp tác giữa các nước trong những chủ đề then chốt như tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.
Một trọng tâm của COP30 là lời kêu gọi nâng nguồn tài chính khí hậu toàn cầu từ khoảng 300 tỷ USD mỗi năm hiện nay lên 1.300 tỷ USD vào năm 2035 — theo lộ trình được thống nhất tại COP29 ở Baku. Tổng thống Lula cho rằng đầu tư 1.300 tỷ USD mỗi năm để ứng phó biến đổi khí hậu “rẻ hơn nhiều” so với 2.700 tỷ USD chi cho chiến tranh trong năm 2024, đồng thời chỉ trích việc các nước lớn tăng chi tiêu quân sự nhưng chậm trễ trong thực hiện các cam kết khí hậu.
Phát biểu tại hội nghị, Tổng Thư ký Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu Simon Stiell cảnh báo tốc độ thực hiện các cam kết hiện nay “chưa đủ nhanh” để đảo chiều xu hướng phát thải toàn cầu. Ông cho biết 113 quốc gia đã đệ trình mục tiêu đóng góp quốc gia mới (NDC), bao phủ 69% tổng lượng phát thải, nhưng mức cắt giảm dự kiến 12% vào năm 2035 vẫn còn xa mới đáp ứng mục tiêu giữ nhiệt độ Trái đất không tăng quá 1,5°C.
Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva tái khẳng định chủ nghĩa đa phương là con đường duy nhất để đối phó hiệu quả với khủng hoảng khí hậu. Ông đề xuất thành lập Hội đồng Khí hậu trực thuộc Liên Hợp Quốc với thẩm quyền giám sát và xử phạt các quốc gia không tuân thủ cam kết – một sáng kiến được đánh giá là nỗ lực nhằm tăng tính ràng buộc trong hợp tác khí hậu toàn cầu.
Phó Giám đốc Ban Biến đổi khí hậu thuộc Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), bà Ruth Do Coutto, nhận định: “Đây nhiều khả năng là một trong những kỳ COP có sức ảnh hưởng lớn nhất trong thập kỷ qua, dù các bên đang phải đối mặt với không ít trở ngại.”
Giới quan sát cho rằng quá trình đàm phán tại COP30 sẽ gặp nhiều thách thức, một phần do sự vắng mặt của phái đoàn Mỹ – quốc gia giữ vai trò then chốt trong các cam kết khí hậu toàn cầu – cùng thực tế nhiều nước vẫn chưa thể hiện mức tham vọng đủ lớn.
Theo các dự báo khoa học hiện nay, nhiệt độ Trái đất có thể tăng thêm khoảng 2,4°C vào cuối thế kỷ này nếu các quốc gia không đẩy mạnh hành động. Điều này đi ngược lại mục tiêu của Thỏa thuận Paris 2015, vốn đặt ra ngưỡng kiểm soát mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C và nỗ lực giới hạn không quá 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Khi biến đổi khí hậu trở thành khủng hoảng y tế
Theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu không chỉ là thách thức về môi trường mà còn là một cuộc khủng hoảng y tế, bởi nó tác động trực tiếp đến sức khỏe con người. Nhiệt độ tăng cao làm gia tăng nguy cơ sốc nhiệt và bệnh tim mạch, thay đổi khí hậu thúc đẩy sự lan rộng của các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, sốt rét, cúm, trong khi các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, hạn hán đe dọa nguồn nước sạch và an ninh lương thực. Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm không khí do khí thải nhà kính làm trầm trọng thêm các bệnh về đường hô hấp, khiến gánh nặng y tế ngày càng lớn.
COP30 diễn ra từ ngày 10–21/11 tại trung tâm Amazon, được kỳ vọng sẽ mở ra giai đoạn hành động mạnh mẽ hơn trong bảo vệ khí hậu, hướng tới một tương lai công bằng và bền vững. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh thế giới trải qua hai năm liên tiếp nhiệt độ toàn cầu lập kỷ lục, lượng khí thải nhà kính tiếp tục tăng, trong khi bức tranh địa chính trị phức tạp bởi xung đột, căng thẳng thương mại và bất đồng về định hướng chuyển đổi năng lượng.
COP30 không chỉ là diễn đàn để các quốc gia thảo luận về những mục tiêu khí hậu tham vọng hơn, mà còn là phép thử đối với ý chí chính trị và trách nhiệm chung trong bối cảnh Trái đất đang chịu sức ép chưa từng có. Những tín hiệu tích cực về đồng thuận chương trình nghị sự, cùng các đề xuất tăng cường cơ chế giám sát và tài chính khí hậu, cho thấy kỳ vọng về một giai đoạn hành động thực chất hơn. Tuy vậy, khoảng cách giữa cam kết và thực thi vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải phối hợp chặt chẽ, minh bạch và quyết liệt hơn để giữ vững mục tiêu 1,5°C và đảm bảo tương lai bền vững cho toàn nhân loại.
Daisy N.
