Seatimes – (ĐNA). Từ ngày 18 đến 20/6/2025, trụ sở UNESCO tại Paris trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế khi đăng cai kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10 Công ước 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa. Kỳ họp không chỉ là dịp để các quốc gia thành viên nhìn lại chặng đường phát triển văn hóa toàn cầu, mà còn ghi dấu mốc quan trọng đối với Việt Nam khi tiếp tục được tín nhiệm bầu vào Ủy ban Liên chính phủ Công ước nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp.
Việt Nam hiện là thành viên Ủy ban liên Chính phủ nhiệm kì 2021-2025. Tại kỳ họp Đại hội đồng lần này, Việt Nam đã được tín nhiệm tái đắc cử vào Ủy ban Liên chính phủ nhiệm kỳ 2025–2029. Với kết quả này, Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên kể từ khi Công ước được thành lập tham gia Ủy ban hai nhiệm kỳ liên tiếp (2021–2025 và 2025–2029). Việc tái cử không chỉ phản ánh sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những nỗ lực triển khai Công ước 2005 của Việt Nam, mà còn khẳng định vai trò tích cực, đóng góp hiệu quả và uy tín ngày càng tăng của Việt Nam trong khuôn khổ UNESCO.
Kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10 của Công ước 2005 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi trùng thời điểm kỷ niệm 20 năm ngày Công ước được thông qua. Sự kiện quy tụ đại diện từ 157 quốc gia thành viên và Liên minh châu Âu, cùng nhau đánh giá tiến độ thực hiện Công ước kể từ kỳ họp lần thứ 9 (năm 2023) đến nay. Các báo cáo hoạt động của Ủy ban Liên chính phủ và Ban Thư ký Công ước, cùng 110 Báo cáo Quốc gia định kỳ được gửi về trong giai đoạn 2023–2024, con số kỷ lục trong lịch sử Công ước đã trở thành nền tảng quan trọng để xây dựng Báo cáo Toàn cầu lần thứ tư về việc Tái định hình Chính sách văn hóa vì sự sáng tạo.
Tại kỳ họp lần thứ 10, Đại hội đồng cũng tập trung đánh giá hoạt động của Quỹ Quốc tế về Đa dạng Văn hóa và xem xét các khuyến nghị từ hai Nhóm chuyên gia quốc tế liên quan đến môi trường số và chính sách ưu đãi đối với các nước đang phát triển. Một trong những trọng tâm thảo luận là việc xây dựng một công cụ pháp lý mới, một Nghị định thư nhằm bảo vệ và thúc đẩy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi số. Các quốc gia thành viên đã phân tích lộ trình, tính khả thi và sự cấp thiết của sáng kiến này trong bối cảnh công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đang tác động mạnh mẽ đến các ngành công nghiệp văn hóa sáng tạo, cũng như quyền lợi của nghệ sĩ và các nhà hoạt động văn hóa. Đại hội đồng nhất trí về sự cần thiết phải sớm sửa đổi và cập nhật Hướng dẫn thực thi Công ước trong môi trường số, nhằm cung cấp cơ sở định hướng chính sách cho các quốc gia thành viên trong giai đoạn tới.
Đại diện Việt Nam tại kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10 Công ước 2005 là TS. Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Công ước. Phát biểu tại phiên họp toàn thể, TS. Nguyễn Phương Hòa khẳng định, việc thông qua Công ước 2005 cách đây 20 năm là biểu tượng của tinh thần đoàn kết và nỗ lực tập thể vì một thế giới tôn trọng sự đa dạng văn hóa.
“Các biểu đạt văn hóa là cốt lõi của bản sắc, là tiếng nói của cộng đồng và khát vọng của nhân loại. Đa dạng văn hóa là di sản chung cần được gìn giữ và phát huy cho hôm nay và cả các thế hệ mai sau”, bà nhấn mạnh.
Chia sẻ về chính sách văn hóa của Việt Nam, TS. Nguyễn Phương Hòa cho biết, Việt Nam luôn đặt con người vào trung tâm phát triển, hướng đến xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nuôi dưỡng sự sáng tạo và bảo đảm quyền tiếp cận, hưởng thụ văn hóa của người dân. Văn hóa được xác định là một trong những trụ cột quan trọng của phát triển bền vững.
“Chúng ta cần nỗ lực hơn nữa để đảm bảo văn hóa có một vị trí vững chắc trong chương trình nghị sự toàn cầu về phát triển bền vững, nhất là khi thế giới đang hướng đến khung nghị sự sau năm 2030”, đại diện Việt Nam phát biểu.
Ngay sau kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 10, lễ kỷ niệm 20 năm Công ước 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng các biểu đạt văn hóa đã diễn ra trang trọng và đầy ấn tượng tại trụ sở UNESCO ở Paris. Sự kiện mang ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới Hội nghị thế giới về chính sách văn hóa và phát triển bền vững (MONDIACULT 2025), dự kiến diễn ra vào tháng 9 tại Barcelona.
Việc Việt Nam tái đắc cử vào Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2005 nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp, cùng với sự hiện diện tích cực tại các diễn đàn quốc tế, không chỉ thể hiện vai trò ngày càng chủ động của Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa toàn cầu mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ của đất nước trong việc thúc đẩy đa dạng văn hóa vì một tương lai phát triển bền vững. Trong bối cảnh môi trường số và công nghệ – đặc biệt là trí tuệ nhân tạo – đang định hình lại các biểu đạt văn hóa, Việt Nam đang nỗ lực không ngừng để vừa bảo tồn bản sắc dân tộc, vừa hòa nhập và đóng góp tích cực vào dòng chảy chung của nhân loại.
Đáng chú ý, Tổng Giám đốc UNESCO, bà Audrey Azoulay sẽ có chuyến thăm chính thức Việt Nam trong thời gian tới và tham dự lễ khai mạc Liên hoan phim Châu Á – Đà Nẵng lần thứ 3 (DANAFF). Đây là một trong những sự kiện được Việt Nam giới thiệu tham gia chuỗi hoạt động kỷ niệm 20 năm Công ước 2005 trên phạm vi toàn cầu.
Thế Nguyễn
