Seatimes – (ĐNA). Sáng 30/5/2025, Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 30 đã chính thức khai mạc tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Được xem là một trong những diễn đàn đối thoại toàn cầu có uy tín nhất tại khu vực, Hội nghị năm nay tiếp tục thu hút sự tham dự của nhiều nhà lãnh đạo chính trị, chuyên gia và học giả hàng đầu châu Á và thế giới. Đây là dịp để các bên cùng thảo luận thẳng thắn, cởi mở về những vấn đề trọng yếu đang đặt ra với khu vực, cũng như xác định vai trò, định hướng phát triển của châu Á trong bối cảnh thế giới đang có nhiều biến chuyển phức tạp.
Cùng với Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba là lãnh đạo Chính phủ của nước chủ nhà, Hội nghị Tương lai châu Á năm nay có sự tham dự của các nguyên thủ quốc gia và lãnh đạo chính phủ: Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith; Tổng thống Palau Surangel Whipps Jr.; Thủ tướng Campuchia Hun Manet; người đứng đầu chính phủ lâm thời Bangladesh Muhammad Yunus; Phó Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Chí Dũng, Phó Thủ tướng Singapore Gan Kim Yong, Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo và Ngoại trưởng Thái Lan Maris Sangiampongsa.
Đối diện thách thức là con đường biến nguy thành cơ
Phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 30, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chúc mừng chặng đường 30 năm phát triển của hội nghị, khẳng định đây là diễn đàn đối thoại chính sách uy tín hàng đầu trong khu vực và thế giới.
Đánh giá cao chủ đề hội nghị năm nay – “Thách thức của châu Á trong một thế giới đầy biến động”, Phó Thủ tướng cho rằng: “Đối diện thách thức chính là con đường hiệu quả nhất để biến nguy thành cơ, biến khó thành dễ, biến điều không thể thành có thể, từ đó hình thành những ý tưởng và cách làm đột phá.”
Phân tích bối cảnh thế giới và khu vực, Phó Thủ tướng nêu rõ, châu Á đang đối mặt với loạt thách thức mang tính hệ thống và chưa từng có tiền lệ, đòi hỏi tư duy mới và hành động quyết liệt.
Thứ nhất, thế giới đang bước vào kỷ nguyên bất định với các cú sốc và biến động địa chính trị, địa kinh tế ngày càng thường xuyên và đa chiều: cạnh tranh chiến lược, xung đột quân sự, bảo hộ thương mại, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh… Đặc biệt, công nghệ mới đang tái định hình cấu trúc kinh tế toàn cầu.
Thứ hai, sự phân tách và phân mảnh kinh tế đang làm suy yếu động lực toàn cầu hóa – yếu tố từng tạo nên “phép màu châu Á”. Điều này tác động tiêu cực tới triển vọng tăng trưởng của nhiều nền kinh tế.
Thứ ba, niềm tin suy giảm do cạnh tranh chiến lược gay gắt đang làm lu mờ vai trò của các cơ chế hợp tác đa phương, khiến thế giới lúng túng trong ứng phó với các cú sốc toàn cầu.
Thứ tư, hệ thống quản trị toàn cầu đứng trước nguy cơ bị xói mòn. Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc và xu hướng đơn phương hoá đang thách thức các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và các thể chế hợp tác.
Thứ năm, hàng loạt yếu tố đang cản trở xu hướng phát triển bền vững và bao trùm: từ biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, cạn kiệt tài nguyên, đến già hóa dân số và các thách thức an ninh phi truyền thống.
Trước câu hỏi “Đâu là điểm tựa để châu Á vững bước trong giai đoạn phát triển mới?”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chỉ ra ba yếu tố nền tảng: Châu Á tiếp tục là khu vực tăng trưởng năng động và ổn định, đóng vai trò trụ cột của kinh tế toàn cầu. Là cái nôi văn minh nhân loại, châu Á đang trở thành trung tâm của mạng lưới công nghiệp sản xuất hiện đại. Châu Á là khu vực hòa bình và ổn định, là nền tảng cho hợp tác, phát triển và thịnh vượng.
Chuyển hoá thách thức thành cơ hội với “5 tiên phong”
Phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, lịch sử ba thập kỷ qua đã cho thấy khả năng phục hồi và thích ứng mạnh mẽ của châu Á sau mỗi cuộc khủng hoảng lớn, từ khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, đến đại dịch COVID-19. Mỗi giai đoạn thử thách đều là bước đệm để châu Á vươn lên mạnh mẽ hơn, đúng như câu tục ngữ Nhật Bản: “Ngã bảy lần, đứng dậy tám lần.”
Theo Phó Thủ tướng, với nền tảng và tiềm năng sẵn có, châu Á hoàn toàn có khả năng bứt phá, tiếp tục giữ vai trò là động lực tăng trưởng hàng đầu của kinh tế toàn cầu. Để làm được điều đó, Việt Nam đề xuất năm định hướng tiên phong mà các quốc gia trong khu vực cần phối hợp thúc đẩy:
Thứ nhất, tiên phong đổi mới cơ chế hợp tác đa phương, củng cố hệ thống thương mại tự do dựa trên nguyên tắc “cùng thắng”, lấy hợp tác thay cho đối đầu, lấy chia sẻ thay cho cục bộ.
Thứ hai, tiên phong thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực then chốt cho phát triển bền vững.
Thứ ba, tiên phong xây dựng mô hình phát triển bao trùm, đặt người dân vào vị trí trung tâm, là mục tiêu và động lực của mọi chính sách, hướng đến sự hạnh phúc và thịnh vượng toàn diện.
Thứ tư, tiên phong kiến tạo các mô hình kinh tế mới, trong đó nhấn mạnh chuyển đổi xanh và kinh tế số như hai trụ cột quan trọng.
Thứ năm, tiên phong thúc đẩy đoàn kết, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và tin cậy trong khu vực.
Việt Nam và tầm nhìn phát triển trong kỷ nguyên mới
Đề cập đến tầm nhìn phát triển của Việt Nam, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Quốc gia Đông Nam Á này đang nỗ lực hướng tới mục tiêu trở thành nước đang phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, với nền kinh tế độc lập, tự chủ và có khả năng thích ứng cao.
Trong bối cảnh đó, quan hệ Việt Nam – Nhật Bản được Phó Thủ tướng đánh giá là “đặc biệt, tin cậy và hiệu quả”, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai khu vực và toàn cầu. Ông nhấn mạnh mong muốn hai nước tiếp tục tăng cường hợp tác chiến lược, phát huy hiệu quả các lĩnh vực hợp tác truyền thống và mở rộng sang các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.
Việt Nam, từ nền kinh tế lạc hậu đến hình mẫu phát triển và hội nhập
Phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, Việt Nam từ một nền kinh tế kém phát triển đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành một trong những điểm sáng về tăng trưởng và hội nhập quốc tế.
Hiện nay, Việt Nam đứng thứ 32 thế giới về quy mô kinh tế, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu về thương mại quốc tế và thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI). GDP bình quân đầu người năm 2024 đạt khoảng 4.700 USD, tiến sát ngưỡng thu nhập trung bình cao theo phân loại của Ngân hàng Thế giới.
Không chỉ phát triển về kinh tế, Việt Nam còn được cộng đồng quốc tế ghi nhận là hình mẫu tiêu biểu cho quá trình tái thiết, hàn gắn sau chiến tranh, với đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở và hội nhập sâu rộng, toàn diện. Việt Nam hiện là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong nhiều cơ chế đa phương, đóng góp xây dựng vào các vấn đề toàn cầu.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ rõ, với một nền kinh tế có độ mở cao, Việt Nam đang chịu tác động ngày càng rõ nét từ các biến động phức tạp của tình hình quốc tế, trong khi vẫn đối diện với nhiều thách thức nội tại như năng suất lao động, chất lượng tăng trưởng, và tính bền vững của mô hình phát triển.
“Việt Nam xác định, muốn phát triển nhanh và bền vững thì phải có tư duy mới, tầm nhìn mới, tâm thế mới; phải hành động quyết liệt, cải cách mạnh mẽ với quyết tâm chính trị cao nhất và sự đồng lòng lớn nhất của toàn dân tộc,” Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng đồng thời khẳng định, quá trình này không thể thiếu sự đồng hành, hợp tác và ủng hộ của bạn bè quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản, đối tác chiến lược toàn diện và lâu dài của Việt Nam.
Việt Nam thúc đẩy đột phá chiến lược, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số
Phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, để hiện thực hóa khát vọng phát triển và hoàn thành hai mục tiêu 100 năm, Việt Nam đang nỗ lực phấn đấu đạt tăng trưởng kinh tế ở mức hai con số trong những năm tới.
Theo đó, ba đột phá chiến lược gồm: hoàn thiện thể chế, phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đang được Việt Nam đẩy mạnh triển khai một cách đồng bộ và quyết liệt.
Cùng với đó là việc hiện thực hóa “bộ tứ trụ cột” nhằm tận dụng hiệu quả lợi thế đi sau để “bắt kịp”, “tiến cùng” và “vươn lên” trong tiến trình phát triển:
Thứ nhất, tạo đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Thứ hai, phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.
Thứ ba, đổi mới công tác xây dựng và thực thi pháp luật, nâng cao năng lực quản trị quốc gia.
Thứ tư, thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, thích ứng với bối cảnh mới.
Nhật Bản, mắt xích then chốt và người bạn tin cậy
Phó Thủ tướng nhận định, trong bối cảnh kinh tế thế giới đối mặt với nhiều thách thức, Nhật Bản tiếp tục khẳng định vai trò là mắt xích then chốt trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, đồng thời là hình mẫu của sự kiên định, sáng tạo và phát triển bền vững.
Quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nhật Bản đang không ngừng phát triển mạnh mẽ và toàn diện, bền chặt về chính trị, sâu rộng về kinh tế, gắn bó về văn hóa và đầy tính nhân văn trong quan hệ giữa con người với con người.
“Việt Nam nhất quán xác định: Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu, là người bạn chân thành và tin cậy,” Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Ông bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành, hợp tác chặt chẽ và hỗ trợ hiệu quả từ Nhật Bản, cùng nhau hiện thực hóa các mục tiêu phát triển và đưa quan hệ hai nước bước vào một giai đoạn mới – sâu sắc, thiết thực và bền vững hơn trong kỷ nguyên mới.
Đoàn kết là sức mạnh vượt qua mọi thách thức
Khép lại bài phát biểu, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng dẫn lại câu nói nổi tiếng của Nhật Bản: “Một mũi tên dễ bẻ gãy, ba mũi tên khó bẻ gãy”, và câu tục ngữ Việt Nam: “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”. Theo ông, dù khác biệt về ngôn ngữ, cả hai nền văn hóa đều cùng chung một triết lý sâu sắc: đoàn kết chính là sức mạnh vô song để vượt qua khó khăn, biến thách thức thành cơ hội, mở ra con đường đổi mới và phát triển bứt phá.
Với tinh thần đó, Phó Thủ tướng kêu gọi các quốc gia trong khu vực và trên thế giới “nối vòng tay lớn”, cùng nhau chung sức, đồng lòng, vượt qua những thách thức toàn cầu, vì một châu Á hòa bình, hợp tác và phát triển thịnh vượng, vì một thế giới ổn định, bền vững và nhân văn hơn.
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị, Phó Thủ tướng đã có cuộc gặp với Giám đốc điều hành cấp cao của Nikkei Dasuke Darakawa.
Minh Anh
