Seatimes – (ĐNA). Theo tin tức y khoa Medscape, ngày 18/10/2024, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) đã ban hành một tuyên bố khoa học mới về mối liên hệ giữa suy tim (HF), rung nhĩ (AF) và bệnh tim mạch vành (CHD) với nguy cơ gia tăng mắc chứng suy giảm nhận thức và chứng mất trí. Tuyên bố này đã được công bố trực tuyến trên tạp chí Stroke vào ngày 10/10/2024.
Tuyên bố này bao gồm một đánh giá nghiên cứu mở rộng và đưa ra bằng chứng thuyết phục về mối liên hệ chặt chẽ giữa sức khỏe tim mạch và sức khỏe não bộ, điều mà các nhà điều tra cho biết nhấn mạnh lợi ích của việc can thiệp sớm.
Các tác giả đã viết, các bằng chứng tích lũy “đã xác nhận quỹ đạo của sức khỏe tim mạch và sức khỏe não bộ gắn bó chặt chẽ với nhau thông qua các yếu tố có thể thay đổi và không thể thay đổi”, các tác giả viết.
Các nhà điều tra cho biết những phát hiện này củng cố thông điệp rằng việc giải quyết vấn đề sức khỏe tim mạch ngay từ khi còn trẻ có thể ngăn ngừa sự khởi phát hoặc tiến triển của suy giảm nhận thức sau này.
Tác giả chính Fernando D. Testai, Tiến sĩ, Bác sĩ, Giáo sư về thần kinh học và Trưởng khoa thần kinh mạch máu, Khoa Thần kinh và Phục hồi chức năng, Đại học Illinois, Chicago, chia sẻ với Medscape Medical News là việc này nên được thực hiện càng sớm thì càng tốt.
Thu hẹp khoảng cách nghiên cứu
Người ta đều biết rằng có mối quan hệ hai chiều giữa chức năng tim và não. Ví dụ, suy tim (HF) có thể dẫn đến giảm lưu lượng máu có thể gây tổn thương não và đột quỵ ở một số vùng não có thể gây ảnh hưởng đến tim.
Tuy nhiên, Testai cho biết đó chỉ là một phần của câu đố và không giải quyết được mọi lỗ hổng trong hiểu biết về cách thức bệnh tim mạch ảnh hưởng đến nhận thức.
Ông cho biết: “Những gì chúng tôi đang cố gắng thực hiện ở đây là tiến thêm một bước nữa và mô tả những kết nối khác giữa tim và não”.
Các nhà điều tra đã tiến hành tìm kiếm PubMed mở rộng về suy tim (HF), rung nhĩ (AF) và bệnh tim mạch vành (CHD). Các nhà nghiên cứu đã trình bày chi tiết tần suất của từng tình trạng, cơ chế mà chúng có thể gây ra suy giảm nhận thức và triển vọng phòng ngừa và điều trị để duy trì sức khỏe não bộ.
Một chủ đề thường gặp trong bài báo là vai trò của tình trạng viêm. Testai cho biết có bằng chứng cho thấy có “những điểm tương đồng đáng chú ý trong phản ứng viêm diễn ra” với cả bệnh tim và suy giảm nhận thức.
Một cơ chế chung tiềm năng khác liên quan đến các dấu ấn sinh học, đặc biệt là amyloid, có liên quan chặt chẽ đến bệnh Alzheimer.
Testai cho biết “Nhưng một số nghiên cứu cho thấy amyloid cũng có thể xuất hiện trong tim, đặc biệt ở những bệnh nhân có phân suất tống máu giảm”.
Liên kết mạnh mẽ giữa chức năng tim và não
Các tác giả của tuyên bố trên đã thu thập được một lượng lớn bằng chứng cho thấy các yếu tố nguy cơ mạch máu như tăng huyết áp và tiểu đường “có thể thay đổi cách não xử lý và loại bỏ amyloid”, Testai nói thêm.
Bài báo cũng cung cấp bằng chứng tổng hợp về khuynh hướng di truyền chung liên quan đến các rối loạn tim và não.
Testai cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng một số dấu hiệu di truyền có liên quan đến bệnh tim trong lịch sử dường như cũng tương quan với những thay đổi về cấu trúc trong não. Điều đó có nghĩa là sau cùng thì một số bệnh nhân có thể được sinh ra với khuynh hướng di truyền mắc cả hai bệnh tim và não”.
Ông nói thêm rằng điều này chỉ ra rằng mối liên hệ giữa hai cơ quan này “bắt đầu ngay từ khi thụ thai” và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng thói quen lối sống lành mạnh càng sớm càng tốt.
Testai lưu ý: “Điều đó có nghĩa là bạn có thể tránh được những thói quen xấu cuối cùng dẫn đến tăng huyết áp, tiểu đường và cholesterol, cuối cùng sẽ dẫn đến bệnh tim, cuối cùng sẽ dẫn đến đột quỵ, và cuối cùng sẽ dẫn đến suy giảm nhận thức”.
Tuy nhiên, sức khỏe tim mạch phức tạp hơn việc có gen tốt và tuân thủ lối sống lành mạnh. Ví dụ, không rõ tại sao một số người có khuynh hướng mắc bệnh tim lại không mắc bệnh, điều mà Testai gọi là “khả năng phục hồi” được tăng cường.
Ví dụ, bệnh nhân gốc Tây Ban Nha hoặc La tinh, những người có hồ sơ về yếu tố nguy cơ tim mạch kém, dường như ít có nguy cơ mắc bệnh tim hơn.
Cần thêm nghiên cứu
Mặc dù di truyền có thể giải thích một phần nghịch lý này, Testai tin rằng có những yếu tố bảo vệ khác cũng có tác động, bao gồm mạng lưới hỗ trợ xã hội vững chắc.
Testai đã nhắc đến 08 thành phần của sức khỏe tim mạch – “Life’s Essential 8” của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA). Các thành phần của sức khỏe tim mạch bao gồm: chế độ ăn uống lành mạnh, tham gia hoạt động thể chất, tránh nicotine, ngủ đủ giấc, cân nặng lành mạnh và mức độ lành mạnh của mỡ máu, đường huyết và huyết áp.
Testai cho biết, cần có thêm bằng chứng để chứng minh rằng việc quản lý hiệu quả bệnh tim có tác động tích cực đến sức khỏe nhận thức. Hiện nay, các biện pháp nhận thức hiếm khi được đưa vào các nghiên cứu kiểm tra các phương pháp điều trị bệnh tim khác nhau.
Ông cho biết: “Có lẽ nên nỗ lực đưa kết quả sức khỏe não bộ vào một số tài liệu về tim mạch để đảm bảo chúng ta có thể đo lường liệu can thiệp vào tim có mang lại lợi ích cho não hay không”.
Các tác giả của tuyên bố lưu ý rằng cần phải nghiên cứu thêm để xác định liệu điều hòa miễn dịch có tác dụng có lợi đến quá trình nhận thức hay không.
Họ chỉ ra rằng việc giải thích và khái quát hóa các nghiên cứu được mô tả trong tuyên bố này bị cản trở bởi các phương pháp luận khác nhau, bao gồm như quy mô mẫu nhỏ, thiết kế cắt ngang và thiếu sự đại diện của nhóm người da đen và người gốc Tây Ban Nha.
‘Một bước quan trọng’
Khi được yêu cầu bình luận, Tiến sĩ Natalia S. Rost, Trưởng khoa Đột quỵ tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và giáo sư thần kinh học tại Trường Y Harvard ở Boston, cho biết bài báo này “là một bước quan trọng” trong việc tập hợp thông tin có liên quan về chủ đề sức khỏe tim mạch – não bộ.
Bà khen ngợi các tác giả vì đã thu thập bằng chứng về các yếu tố rủi ro liên quan đến suy tim (HF), rung nhĩ (AF) và bệnh tim mạch vành (CHD), đây là “phần có thể kiểm soát được của câu đố”.
Rost cho biết điều này giúp củng cố thông điệp rằng việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ mạch máu sẽ giúp ích cho sức khỏe não bộ.
Nhưng sức khỏe não bộ “phức tạp hơn nhiều so với sức khỏe mạch máu”, bà nói. Nó bao gồm các yếu tố khác như không bị động kinh, đau nửa đầu, chấn thương sọ não và khuyết tật học tập ở người lớn. Không có xung đột lợi ích liên quan nào được tiết lộ.
Nguồn: https://www.medscape.com/viewarticle/aha-scientific-statement-links-three-common-cardiovascular-2024a1000j32
Đinh Hoàng Anh
