Seatimes – (ĐNA). Trong suốt tiến trình cách mạng, báo chí nói chung và truyền hình nói riêng luôn là “cầu nối” gắn kết Đảng, Nhà nước với Nhân dân. Không chỉ đơn thuần là kênh cung cấp thông tin, truyền hình quốc gia còn là công cụ tuyên truyền, giáo dục chính trị, hun đúc tinh thần yêu nước và lan tỏa lý tưởng cách mạng. Trải qua 55 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ những người làm truyền hình Việt Nam đã viết nên một hành trình đầy gian khó nhưng cũng vô cùng vẻ vang.
Từ giữa năm 1967, thực hiện chỉ đạo của Trung ương Đảng, Ban Tuyên huấn Trung ương đã chuẩn bị những bước đi đầu tiên cho sự ra đời của ngành truyền hình Việt Nam. Sau nhiều nỗ lực vượt qua muôn vàn khó khăn, tối ngày 7/9/1970, buổi phát sóng thử nghiệm đầu tiên diễn ra thành công, chính thức mở ra trang sử mới cho truyền hình nước nhà, đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân và cũng là tâm nguyện còn dang dở của Bác Hồ lúc sinh thời.
Trong những năm tháng kháng chiến chống ngoại xâm, các phóng viên của Đài Truyền hình Trung ương luôn sát cánh cùng quân và dân, mang đến những thước phim, hình ảnh chân thực, góp phần cổ vũ tinh thần chiến đấu, khích lệ ý chí kiên cường của toàn dân tộc. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày đất nước thống nhất, nhưng mỗi khi xem lại những thước phim quý báu ấy, chúng ta vẫn trào dâng niềm xúc động và tự hào. Đằng sau những thước phim lịch sử là sự hy sinh thầm lặng của các nhà báo chiến trường, những người đã bất chấp hiểm nguy, gian khổ, thậm chí không tiếc máu xương để kịp thời ghi lại và lưu giữ cho hậu thế những tư liệu vô giá.
Bước vào thời kỳ hòa bình, xây dựng và đổi mới đất nước, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tiếp tục khẳng định vai trò là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng – văn hóa. Từ điều kiện kỹ thuật thô sơ, thiếu thốn thiết bị những năm 1970, VTV đã vươn mình trở thành đài truyền hình quốc gia, cơ quan truyền thông chủ lực, đa phương tiện, phủ sóng rộng khắp không chỉ trong nước mà còn vươn ra quốc tế như Lào, Trung Quốc, Thái Lan và nhiều quốc gia khác thông qua vệ tinh và các nền tảng trực tuyến.
Hiện nay, VTV quản lý và phát sóng 50 kênh trong nước, 48 kênh quốc tế, đồng thời đồng bộ hóa mạnh mẽ trên các nền tảng số). Nội dung trọng tâm của VTV là tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; góp phần nâng cao dân trí, bồi đắp đời sống tinh thần, phản ánh tiếng nói của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Đặc biệt, các chương trình thời sự, chính luận đã giúp củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước.
Trong thời kỳ mới, trước yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nước, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) luôn khẳng định vị thế là đài truyền hình quốc gia, kiên định đồng hành cùng Đảng, hết lòng phục vụ nhân dân, giữ vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng – văn hóa. VTV không ngừng góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm công dân, đồng thời đi đầu trong tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, lan tỏa thông tin tích cực, nuôi dưỡng niềm tin và khát vọng phát triển đất nước. Đặc biệt, VTV đã để lại dấu ấn đậm nét trong công tác tuyên truyền các sự kiện chính trị quan trọng, hoạt động đối nội, đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cũng như kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện lịch sử với những chương trình chất lượng cao, giàu giá trị giáo dục truyền thống, khơi dậy tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc.
Qua ống kính của VTV, hình ảnh đất nước và con người Việt Nam hiện lên sinh động, chân thực, từ những trang sử hào hùng, những thành tựu đổi mới, đến những câu chuyện đời thường giàu nhân văn, cùng các chương trình văn hóa, nghệ thuật, giải trí đậm đà bản sắc nhưng vẫn mang hơi thở hiện đại, ngang tầm quốc tế. (1)
Với những cống hiến bền bỉ suốt hơn 55 năm qua, VTV đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhì, danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Huân chương Lao động hạng Nhất… Mới đây, nhân kỷ niệm 55 năm thành lập (7/9/1970 – 7/9/2025), VTV tiếp tục vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất, minh chứng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ và đóng góp to lớn đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.
Bên cạnh những thành tựu nổi bật, trong quá trình hoạt động, Đài Truyền hình Việt Nam cũng khó tránh khỏi một số hạn chế nhất định. Có thể kể đến như việc phóng viên phát ngôn chưa phù hợp, khâu xử lý thông tin còn thiếu kịp thời, những vướng mắc về bản quyền hay sự chậm trễ trong phản ứng trước một số sự cố truyền thông. Dù đây chỉ là những sai sót cá biệt, xuất phát từ một vài cá nhân hoặc nhóm tác nghiệp, song trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, các thế lực thù địch đã triệt để lợi dụng để phủ nhận vai trò, hạ thấp uy tín của truyền hình quốc gia, gieo rắc hoài nghi, từ đó làm lung lay niềm tin xã hội đối với Đài. Nguy hiểm hơn, những hành động xuyên tạc này còn tiềm ẩn nguy cơ tác động đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và sự ổn định quốc gia.
Chính vì vậy, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, thông tin biến đổi từng giờ, để giữ vững bản chất cách mạng, Đài Truyền hình Việt Nam cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
Trước hết, phải xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Nói đến báo chí trước hết phải nói đến những người làm báo chí”(2), bởi đối với báo chí cách mạng, “cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén”, và “cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng”(3). Người cũng nhấn mạnh: báo chí là người tuyên truyền, cổ động, tổ chức và lãnh đạo chung, vì vậy muốn hoàn thành sứ mệnh thì người làm báo phải “cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hóa, đi sâu vào nghiệp vụ của mình”. Cần phải luôn luôn cố gắng, mà cố gắng thì nhất định thành công”(4)
Thấm nhuần lời dạy của Bác, đội ngũ cán bộ của Đài cần có bản lĩnh chính trị kiên định, giỏi chuyên môn, tinh thông công nghệ, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp, giàu khát vọng cống hiến với tinh thần “mắt sáng, lòng trong, bút sắc” và “thép trong bút, lửa trong tim”. Đồng thời, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về tư tưởng; xứng đáng là lực lượng tiên phong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ phải hạn chế tối đa những sai sót nghiệp vụ, không để các thế lực thù địch lợi dụng để công kích, hạ thấp uy tín của Đài.
Thứ hai, nâng cao chất lượng nội dung chương trình.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: báo chí là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng. Suốt hơn 55 năm qua, truyền hình quốc gia đã thực hiện tốt lời dạy ấy, trở thành phương tiện chủ lực tuyên truyền chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời phản ánh kịp thời tình hình trong nước và thế giới, góp phần xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, lan tỏa những giá trị tốt đẹp của dân tộc và thời đại. VTV không chỉ dừng lại ở việc đưa tin mà còn định hướng tư tưởng, nâng cao nhận thức chính trị, kiên quyết đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trong kỷ nguyên số, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, VTV cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và hình thức thể hiện, đa dạng hóa cách tiếp cận, tạo ra các sản phẩm truyền hình vừa chính luận, vừa hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu mới. Đài cần tăng cường các chương trình có tính chính luận cao, mở rộng tuyến tin bài đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương, chính sách quan trọng như: sắp xếp đơn vị hành chính, vận hành chính quyền địa phương hai cấp, phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cả trên truyền hình truyền thống và không gian mạng, tuyên truyền về Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội XIV.
Những nhiệm vụ này chính là sự cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại lễ kỷ niệm 55 năm thành lập Đài Truyền hình Việt Nam: “Mọi người, mọi lúc, mọi nơi, sắc sảo, hấp dẫn.” Đó không chỉ là yêu cầu chính trị mà còn là kim chỉ nam để VTV tiếp tục khẳng định vị thế cơ quan truyền thông chủ lực quốc gia trong thời kỳ mới.
Thứ ba, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện.
Trong bối cảnh phải vừa cạnh tranh vừa chung sống với mạng xã hội và các nền tảng xuyên biên giới, VTV cần xây dựng, hoàn thiện những mô hình mới trong sản xuất và phân phối nội dung đa nền tảng. Với sứ mệnh là cơ quan truyền thông chủ lực quốc gia, Đài phải làm chủ công nghệ, quản trị hiệu quả dữ liệu và thông tin, đồng thời có chiến lược phát triển toàn diện, bền vững hệ sinh thái truyền thông số. Mục tiêu là từng bước trở thành Tổ hợp truyền thông – công nghệ số quốc gia hiện đại, vận hành theo mô hình tích hợp, số hóa toàn diện; đi đầu trong sản xuất và phân phối nội dung chất lượng cao, đa nền tảng, đa ngôn ngữ; ứng dụng công nghệ tiên tiến để phục vụ công chúng trong và ngoài nước, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền thông tin quốc gia và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ truyền thông quốc tế.
Đài Truyền hình Việt Nam cần phát triển theo hướng đổi mới, sáng tạo, lấy chuyển đổi số toàn diện làm động lực, đổi mới nội dung làm trọng tâm, phấn đấu trở thành cơ quan truyền thông quốc gia kiểu mẫu, hàng đầu khu vực, có uy tín quốc tế, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ tư, tăng cường lan tỏa hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Theo thống kê của Bộ Ngoại giao, đến năm 2025 có khoảng 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Dù ở xa Tổ quốc, phần lớn kiều bào luôn hướng về quê hương, mong muốn được gắn bó và đóng góp xây dựng đất nước. Thông qua sóng truyền hình, VTV có sứ mệnh lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, giúp đồng bào xa quê vơi đi nỗi nhớ, đồng thời nắm bắt kịp thời tình hình phát triển của quê hương.
Không chỉ phục vụ cộng đồng người Việt ở nước ngoài, truyền hình quốc gia còn góp phần giúp bạn bè quốc tế hiểu đúng, hiểu sâu hơn về một Việt Nam hòa bình, ổn định, vừa giữ gìn truyền thống vừa hội nhập hiện đại, năng động, sáng tạo, có nền văn hóa giàu bản sắc và tiềm năng phát triển. Đặc biệt, VTV cần chú trọng xây dựng kênh Truyền hình Đối ngoại quốc gia – Vietnam Today trở thành kênh đối ngoại hiện đại, chuyên nghiệp, hấp dẫn, có bản sắc riêng, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam. Đúng như mong mỏi của lãnh đạo Đài: “Vietnam Today đóng vai trò là nền tảng kết nối để quảng bá thương hiệu và hình ảnh quốc gia ra thế giới, góp phần mở rộng hợp tác quốc tế, tạo cầu nối giữa Việt Nam và cộng đồng toàn cầu.”(5)
Trong tác phẩm Đường Cách mệnh (1927), Nguyễn Ái Quốc từng chỉ rõ: “Cách mệnh là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi ra cái tốt.” Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể khẳng định Đài Truyền hình Việt Nam đã thực hiện xuất sắc di huấn đó của Chủ tịch Hồ Chí Minh không ngừng đổi mới, phát triển, để vừa phụng sự Tổ quốc, bảo vệ Đảng, giữ gìn chế độ, vừa hết lòng phục vụ Nhân dân.
Bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, VTV đứng trước cả vận hội lớn lao lẫn thách thức không nhỏ. Điều đó đòi hỏi Đài phải biết gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp mà các thế hệ đi trước đã dày công vun đắp; đồng thời mạnh dạn đổi mới, đẩy mạnh chuyển đổi số, mở rộng hợp tác quốc tế, tranh thủ tối đa nguồn lực xã hội để phát triển bền vững.
Với bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần cách mạng kiên định và khát vọng cống hiến không ngừng, VTV hoàn toàn có thể hiện thực hóa mục tiêu trở thành một trong những đài truyền hình hàng đầu khu vực, có uy tín trên trường quốc tế. Đó không chỉ là niềm tự hào của riêng ngành truyền hình, mà còn là đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
TS.Bùi Nghĩa, TS.Nguyễn Tôn Phương Du, TS. Lê Thị Bình & ThS. Đào Duy Tùng/Học viện Chính trị khu vực II.
Tài liệu tham khảo
1.https://tapchidongnama.vn/55-nam-dai-truyen-hinh-viet-nam-hanh-trinh-kien-tao-niem-tin-va-tri-thuc/
2, 4.Hồ Chí Minh Toàn tập, t. 12 (1959-1960), Nxb Chính trị quốc gia – Sự thật, H, 2011, tr. 164, 167.
3.Hồ Chí Minh Toàn tập, t. 13 (1961-1962), Nxb Chính trị quốc gia – Sự thật, H, 2011, tr. 466.
5.https://vtv.vn/kenh-truyen-hinh-doi-ngoai-quoc-gia-vietnam-today-chinh-thuc-ra-mat-100250822102405216.htm
