Seatimes – (ĐNA). Theo Reuters, ngày 8/9/2025, Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Yan Dong cho biết, Bắc Kinh đang thúc đẩy Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) sớm ký kết nâng cấp hiệp định thương mại tự do (FTA) trước cuối năm nay, trong bối cảnh Trung Quốc tìm cách đa dạng hóa xuất khẩu giữa lúc đối mặt với thuế quan từ Hoa Kỳ.
Các cuộc đàm phán nâng cấp FTA Trung Quốc – ASEAN đã kết thúc vào tháng 5, mở đường cho việc cải thiện tiếp cận thị trường trong các lĩnh vực như nông nghiệp, kinh tế số và dược phẩm. Bắc Kinh kỳ vọng hiệp định mới sẽ giúp củng cố hình ảnh một nền kinh tế “cởi mở hơn”, trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục áp dụng các biện pháp trừng phạt thương mại nhắm vào khu vực.
“Trung Quốc sẽ thúc đẩy việc ký kết chính thức nghị định thư nâng cấp Hiệp định thương mại tự do Trung Quốc-ASEAN phiên bản 3.0 vào cuối năm nay”, Thứ trưởng Thương mại Yan Dong phát biểu tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh.
Ông nhấn mạnh, trước “chủ nghĩa đơn phương và bảo hộ” đang gia tăng trong chuỗi công nghiệp toàn cầu, Trung Quốc và ASEAN tiếp tục duy trì hợp tác đa phương nhằm bảo đảm sự ổn định và vận hành thông suốt của chuỗi cung ứng khu vực – phát biểu được xem là ám chỉ chính sách thương mại của ông Trump.
Tháng trước, xuất khẩu của Trung Quốc sang ASEAN tăng 22,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 57,1 tỷ USD, khiến Đông Nam Á trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Bắc Kinh tính theo giá trị. Mức tăng trưởng này phần nào bù đắp cho sự sụt giảm 33,1% trong xuất khẩu sang Hoa Kỳ, xuống còn 31,6 tỷ USD.
Trung Quốc và 10 quốc gia ASEAN hiện cũng tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) cùng Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand. Tuy nhiên, các nhà phân tích đánh giá RCEP ít tham vọng hơn, với những cam kết hạn chế trong các lĩnh vực như thương mại điện tử và tiêu chuẩn kiểm dịch thực vật.
Bắc Kinh đồng thời đã nộp đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) – một khối bao gồm Úc, Brunei, Anh, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam – vốn được coi là “tiêu chuẩn vàng” của các thỏa thuận thương mại.
Theo các chuyên gia, để gia nhập CPTPP, Trung Quốc sẽ phải đáp ứng những tiêu chuẩn nghiêm ngặt, đồng thời buộc các nước thành viên cân nhắc quyết định mang tính chính trị nhạy cảm: có nên chấp nhận Bắc Kinh vào một hiệp định vốn được thiết kế để đối trọng với ảnh hưởng ngày càng gia tăng của nước này hay không.
Việc thúc đẩy nâng cấp FTA với ASEAN, trong khi tìm cách gia nhập CPTPP, cho thấy nỗ lực của Bắc Kinh nhằm củng cố vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng khu vực và giảm thiểu tác động từ căng thẳng thương mại với Washington. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định con đường hội nhập sâu hơn của Trung Quốc sẽ còn phụ thuộc vào mức độ sẵn sàng của các đối tác trong việc cân bằng lợi ích kinh tế với những toan tính địa chính trị.
Dũng Em
