Seatimes – (ĐNA). Tối 29/8/2025, chính trường Thái Lan bước vào giai đoạn biến động mới khi đảng Bhumjaithai (Tự hào Thái Lan) tuyên bố trao quyền cho lãnh đạo Anutin Charnvirakul thành lập liên minh cùng đảng Vì nước Thái (PP), lực lượng đối lập hiện nắm giữ nhiều ghế nhất tại Hạ viện, nhằm lập chính phủ mới. Đồng thời, quyền Thủ tướng Phumtham Wechayachai cũng khẳng định sẽ sớm xúc tiến tiến trình này, trong bối cảnh Thủ tướng Paetongtarn vừa bị phế truất, đẩy quốc gia Đông Nam Á này vào một bước ngoặt chính trị quan trọng.
Đảng Bhumjaithai đạt thỏa thuận thành lập chính phủ mới với đảng đối lập chính
Một tuyên bố chính trị mới đây thừa nhận rằng, theo thông lệ, đảng Quyền lực Nhân dân (PP) lẽ ra sẽ đảm nhiệm vai trò lãnh đạo chính phủ mới. Tuy nhiên, do vướng mắc pháp lý, PP không thể đề cử ứng viên của mình vào vị trí Thủ tướng. Trước khoảng trống quyền lực này, đảng Bhumjaithai đã bước lên, chấp thuận các điều kiện của PP để hình thành một thỏa thuận được đánh giá là giải pháp thực dụng nhằm tháo gỡ bế tắc chính trị hiện nay, đồng thời có thể mở đường cho một cuộc tổng tuyển cử trong tương lai. Theo truyền thông Thái Lan, chính phủ mới dự kiến chỉ tồn tại trong ngắn hạn, với trọng trách xử lý các vấn đề cấp bách về an ninh quốc gia, kinh tế và xã hội.
Nội dung chính của thỏa thuận chính trị giữa PP và Bhumjaithai xoay quanh cam kết cải cách hiến pháp và tổ chức tổng tuyển cử. Đảng Bhumjaithai đã chấp nhận ba điều kiện mà PP đưa ra. Thứ nhất, Thủ tướng mới phải giải tán Hạ viện trong vòng bốn tháng sau khi trình bày tuyên bố chính sách trước Quốc hội. Thứ hai, chính phủ sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về việc sửa đổi Hiến pháp năm 2017, nhằm cho phép bầu cử trực tiếp Hội đồng Lập hiến để soạn thảo hiến pháp mới. Thứ ba, PP sẽ giữ vai trò phe đối lập, không tham gia nội các, đồng thời giám sát chặt chẽ hoạt động của chính phủ mới.
Thông báo này được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông Anutin Charnvirakul và lãnh đạo PP Natthapong Ruangpanyawut cùng phái đoàn tại trụ sở đảng. Phát biểu sau đó, ông Anutin xác nhận Bhumjaithai đã chấp thuận toàn bộ điều kiện “không chút do dự” và nhấn mạnh sẽ tham vấn thêm với các đảng phái khác để củng cố sự ủng hộ cho việc thành lập chính phủ mới.
Quyền Thủ tướng Thái Lan tuyên bố sớm thành lập chính phủ mới
Ngày 29/8, ngay sau khi Tòa án Hiến pháp Thái Lan ra phán quyết chấm dứt tư cách Thủ tướng của bà Paetongtarn Shinawatra, Quyền Thủ tướng Phumtham Wechayachai tuyên bố sẽ sớm thúc đẩy việc thành lập chính phủ mới. Theo quyết định của Tòa, bà Paetongtarn bị bãi nhiệm vì vi phạm chuẩn mực đạo đức, liên quan đến cuộc điện đàm rò rỉ hồi tháng 6 với Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen. Trong đó, bà thừa nhận sự chia rẽ trong nội bộ quân đội Thái Lan, đồng thời bị cáo buộc “nhượng bộ vô điều kiện” mà không cân nhắc đến lợi ích an ninh quốc gia. Hệ quả là toàn bộ nội các của bà cũng bị giải tán.
Trong cuộc họp báo cùng lãnh đạo các đảng Pheu Thai, Chart Pattana, Prachachat, Chartthaipattana và Dân chủ, ông Phumtham khẳng định liên minh cũ sẽ tiếp tục hoạt động như một chính phủ lâm thời do ông đứng đầu. Tuy nhiên, một số thành viên, trong đó có đảng Kla Tham và nhóm 18 nghị sĩ Dân chủ do Thứ trưởng Bộ Thương mại Suchart Chomklin dẫn dắt, đã vắng mặt.
Nguồn tin chính trị cho biết, Pheu Thai dự kiến đề cử ông Chaikasem Nitisiri, 77 tuổi, cựu Bộ trưởng Tư pháp và luật sư nhiều kinh nghiệm, làm ứng viên Thủ tướng mới. Trong khi đó, lãnh đạo đảng Bhumjaithai, ông Anutin Charnvirakul, tuyên bố đã nhận đủ sự ủng hộ cần thiết để thành lập chính phủ. Về phía đối lập, lãnh đạo đảng Nhân dân Natthaphong Ruengpanyawut kêu gọi Thủ tướng kế nhiệm giải tán Quốc hội trong vòng bốn tháng, đồng thời khẳng định đảng ông sẽ không tham gia bất kỳ chính phủ nào, nhưng sẵn sàng ủng hộ nếu có cam kết thúc đẩy cải cách hiến pháp trước kỳ bầu cử tới.
Những diễn biến chính trị tại Bangkok cho thấy tiến trình dân chủ Thái Lan đang bước vào một giai đoạn thử thách mới, trong đó cải cách hiến pháp và khả năng tiến hành tổng tuyển cử sớm trở thành tâm điểm. Việc các đảng lớn buộc phải đạt thỏa thuận trên cơ sở những điều kiện rõ ràng về giải tán Quốc hội và sửa đổi Hiến pháp phản ánh sức ép ngày càng tăng từ xã hội đối với một cơ chế chính trị minh bạch và bền vững hơn.
Đồng thời, cục diện quyền lực trong liên minh chính trị cũng đang có sự tái cân bằng. Trong khi đảng Pheu Thai vẫn giữ vai trò trụ cột, sự nổi bật của Bhumjaithai cho thấy đảng này đã trở thành “người cầm chìa khóa” trong quá trình hình thành chính phủ mới. Bằng việc chấp nhận các điều kiện cải cách của PP và tập hợp đủ sự ủng hộ, Bhumjaithai không chỉ lấp khoảng trống quyền lực mà còn khẳng định vị thế trung tâm trong bàn cờ chính trị Thái Lan hiện tại.
Thế Nguyễn
