Phiến quân Hồi giáo hiện đang nắm trong tay một khu vực thuộc lãnh thổ Iraq và Syria lớn hơn cả diện tích nước Anh. Ảnh: Bloomberg/AP.
Nhà nước Hồi giáo (IS) còn được biết đến với tên gọi Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant (ISIL), Nhà nước Hồi giáo Iraq và Syria (ISIS). Đây là một nhóm chiến binh Jihad, gồm các tay súng Hồi giáo cực đoan dòng Sunni đang hoạt động ở Iraq và Syria. Trên thực tế, tiền thân của IS là tổ chức "Nhà nước Hồi giáo Iraq".
Khi cuộc nội chiến ở Syria nổ ra cách đây vài năm, IS chủ yếu chỉ đóng vai trò "nhà tài trợ" cho Mặt trận al-Nusra, nhóm thánh chiến chính tại Syria được thành lập giữa năm 2011. Tuy nhiên, khi nhận thấy al-Nusra ngày càng vững mạnh, IS đã nảy ra ý tưởng cạnh tranh ảnh hưởng và vì thế tổ chức này ra đời dưới sự dẫn dắt của Abu Bakr al-Baghdadi.
Khi quay trở về Iraq, với nòng cốt là các tay súng cực đoan người Sunni, IS đã thực hiện chiến lược tấn công chớp nhoáng, lần lượt đánh chiếm các thành phố lớn ở Iraq, trong đó có thành phố Mosul lớn thứ hai và thành phố Tikrit, quê hương của cố Tổng thống Saddam Hussein. IS hiện đang nắm trong tay một khu vực thuộc lãnh thổ Iraq và Syria có diện tích lớn hơn cả nước Anh.
IS có được tầm ảnh hưởng và ngày càng lớn mạnh như hiện tại đó là do tổ chức cực đoan này “hội tụ” được những thế mạnh đáng sợ.
Thủ lĩnh giảo hoạt
Lãnh đạo IS, Abu Bakr al-Baghdadi được giới báo chí phương Tây coi là độc ác và nguy hiểm hơn cả trùm khủng bố Osama Bin Laden.
Là người có tư tưởng cực đoan, chỉ sau một thời gian ngắn điều hành hoạt động của ISIL tại Syria, al-Baghdadi đã đưa tổ chức này trở thành lực lượng thánh chiến tàn bạo nhất trong khu vực. Hắn được coi là người kế vị thành công của trùm khủng bố Bin La-đen trong việc cầm đầu lực lượng Hồi giáo thánh chiến. Dù mới thành lập, tiếng tăm của thủ lĩnh IS có phần còn lấn lướt cả thủ lĩnh mới của al-Qaeda Ayman al-Zawahiri.
Thủ lĩnh của IS Abu Bakr al-Baghdadi trong lần xuất hiện công khai đầu tiên tại Mosul (Iraq). Ảnh: Reuters
Theo báo chí nước ngoài, thân thế của Abu Bakr Al-Baghdadi đầy bí hiểm vì vậy hắn còn được mệnh danh là “Al-Shabah” tức là “bóng ma”. Y sinh ra tại tỉnh Diyala, phía Đông Iraq. Người ta chỉ thấy y qua hai tấm ảnh. Một tấm được FBI đăng và treo giá 10 triệu USD, một tấm khác được Bộ Thông tin Iraq đăng tải. Y lẩn tránh mọi ống kính camera và có vô số biệt danh. Ngoài ra, y được xem là người vô hình khi ngay cả những tay chân thân cận khi gặp cũng chỉ thấy y choàng khăn trên đầu.
Sức mạnh của Abu Bakr Al-Baghdadi là chém giết mà không bao giờ nói. Trong khi Bin Laden quay phim dàn dựng kịch bản tuyên truyền thì Abu Bakr Al-Baghdadi im lặng tạo ra một thứ huyền thoại kích thích giới trẻ bất mãn trong xã hội.
Theo chuyên gia Patrick Johnston thuộc tổ chức nghiên cứu chính sách quốc tế RAND (Mỹ), “Hắn xoay sở giữ bí mật cá nhân cực kỳ tốt và nó giúp củng cố uy tín của hắn”.
Tổ chức kỷ luật tập hợp những chiến binh thánh chiến cuồng tín
Không phải là một tổ chức đơn độc, IS là một nhánh tách ra từ tổ chức khủng bố al-Qaeda, là phần mở rộng của các nhóm khủng bố Hồi giáo cực đoan khác trên khắp thế giới như khủng bố vùng Vịnh, Taliban, tình báo Pakistan, các nhóm Hồi giáo cực đoan đường phố ở châu Âu, thậm chí là cả tổ chức Anh em Hồi giáo.
IS đang thu hút gần hết những chiến binh cực đoan của Al Qaeda. Ước tính 80% chiến binh nước ngoài đổ về Syria gia nhập IS chứ không phải một nhánh của Al Qaeda là Mặt trận al-Nusra.
Chỉ với 10 USD “lót tay” cho lính biên phòng Thổ Nhĩ Kỳ, những kẻ cuồng tín có thể vượt biên đến Syria và Iraq để tham gia cuộc chiến ở hai quốc gia.
Có tới 31.500 chiến binh trong lực lượng IS?
Ngày 11/9, phát ngôn viên của CIA phát biểu trên CNN: Có khoảng từ 20.000 đến 31.500 chiến binh tham gia tổ chức cực đoan Nhà nước Hồi giáo (IS) trên khắp Iraq và Syria. Trước đó, các nhà phân tích và quan chức Mỹ ước tính chỉ có khoảng 10.000 chiến binh.
"Số liệu đánh giá mới này phản ánh sự gia tăng đột biến số thành viên (của IS) do quá trình tuyển dụng được đẩy mạnh hơn kể từ sau những thành công của nhóm, nhờ vậy chúng mở rộng quy mô hoạt động và ngày càng thông minh hơn", phát ngôn viên này cho biết.
IS yêu cầu mọi tín đồ Hồi giáo cam kết trung thành với “Khalip” Abu Bakr al-Baghdadi. “Khalip” là chức danh cao nhất đối với tín đồ Hồi giáo trên thế giới và được xem là vua chung của tất cả các nước có quốc giáo là đạo Hồi.
Nguồn lực mạnh
Dù IS là một tổ chức có kỷ luật “thép” và có một tên thủ lĩnh tài giỏi đứng đầu thì “có thực mới vực được đạo”. Tổ chức Hồi giáo cực đoan này lớn mạnh được như hiện nay cũng bởi vì nguồn lực tài chính rất mạnh.
Đến giữa năm 2014, ngân sách của IS ước tính lên đến 2 tỷ USD, trong đó phần lớn thu được từ việc đánh chiếm và kiểm soát các thành phố giàu dầu mỏ ở phía Bắc Iraq và phía Đông Syria, đồng thời cướp bóc một khối lượng tiền, vàng từ các ngân hàng địa phương Iraq, bắt cóc người nước ngoài để đòi tiền chuộc.
Nhóm này đã tràn vào cướp phá ít nhất 5 ngân hàng ở Iraq, trong đó có ngân hàng trung ương Mosul, thu về hơn 400 triệu USD tiền Iraq và vàng.
IS được ví như Taliban với những giếng dầu trong tay. Mỗi ngày IS bán được tới 30.000 thùng dầu với giá rẻ hơn giá thị trường, dao động từ 25-65 USD/ thùng. Dầu được vận chuyển ra ngoài địa hạt của IS bằng các trung gian mối lái người Kurd, bán lại cho các khách hàng ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và cho chính bản thân chính quyền Assad của Syria. Số tiền bán dầu chảy vào túi IS mỗi ngày lên đến 2-3 triệu USD.
Nguồn tài chính của IS còn được hỗ trợ từ vùng Vịnh. “Nhà nước Hồi giáo” đã luôn nhận được sự ủng hộ từ khi còn trong nôi của những tổ chức tôn giáo và cá nhân tại Saudi Arabia, Qatar và Kuwait. Sự ủng hộ này không hẳn đã trực tiếp đến từ chính quyền các quốc gia vùng Vịnh theo dòng Sunni mà chủ yếu từ những tổ chức cá nhân riêng lẻ.
IS được coi là tổ chức khủng bố giàu nhất hiện nay bởi những nguồn tài chính khổng lồ ấy. Chính nhờ nguồn lực ấn tượng này mà tổ chức đang trả lương hậu hĩnh cho các tay súng thề trung thành và chiến đấu cho chúng.
Hành động thông minh
IS trở thành một cái tên gây nên nỗi khiếp sợ, một tổ chức khủng bố ngày càng lớn mạnh khi chúng biết cách lợi dụng truyền thông để tuyên truyền cho tổ chức, biến truyền thông thành một công cụ truyền bá hiệu quả nhất cho chúng.
Nhà nước Hồi giáo có mạng lưới truyền thông phức tạp hơn rất nhiều so với Al Qaeda, và chúng rất thuần thục trong việc sử dụng mạng xã hội như một công cụ khủng bố. Tài khoản bằng tiếng Anh của IS trên Twitter và YouTube thường xuyên đăng những bức ảnh và video tàn bạo gửi đến người dân phương Tây.
Cuối tháng 6, trên kênh truyền thông của tổ chức, phát ngôn viên của IS tuyên bố chúng đã thành lập một Nhà nước Hồi giáo trên phần lãnh thổ chiếm được ở Iraq và cả Syria: "Chúng tôi có đủ mọi yếu tố để xây nên một Nhà nước Hồi giáo như công quỹ, hình phạt, kinh cầu nguyện. Tính hợp pháp của các tiểu vương quốc, các tổ chức hay nhà nước sẽ bị vô hiệu hóa nếu chính quyền Hồi giáo đem quân đến những vùng đất đó".
Hơn nữa, với việc tung các video ghi lại cảnh hành quyết dã man các con tin người phương Tây như hai nhà báo Mỹ James Foley, Steven Sotloff, nhân viên cứu trợ người Anh David Haines, IS đã thành công khi gửi đi một bức thông điệp bạo lực và lời đe dọa “khủng khiếp” nhất tới các nước phương Tây.
IS tung video ghi lại cảnh chặt đầu con tin người Anh David Haines
Nhờ những đoạn video này mà IS còn gián tiếp quảng bá sức mạnh và từ đó lôi kéo nhiều phần tử tham gia tổ chức.
Hiện trên các blog cực đoan và các trang mạng xã hội của tổ chức, phiến quân IS còn đang ráo riết chiêu dụ phụ nữ các nước (nhất là phụ nữ phương Tây gốc Ả-Rập) rời bỏ quê hương để tới Trung Đông, nhằm giúp IS xây dựng một vương quốc Hồi giáo tự xưng ở Iraq và vùng Cận Đông.
Cô gái trẻ Aqsa Mahmood tham gia tổ chức IS và kết hôn với một chiến binh Hồi giáo
Các thông điệp thường tập trung vào việc kêu gọi phụ nữ giúp xây dựng IS bằng nghĩa vụ kết hôn, sinh ra những chiến binh nhí, đảm nhiệm tốt việc chăm sóc gia đình và khuyến khích người chồng tham gia tổ chức Hồi giáo cực đoan.
Với những thế mạnh vượt bậc kể trên, IS đã vượt qua al-Qaeda để trở thành tổ chức khủng bố nguy hiểm nhất và là mối lo ngại không chỉ với các nước khu vực Trung Đông mà còn trên toàn thế giới.
