Seatimes – (ĐNA). Ngày 31/10/2025, tại thành phố Samarkand (Cộng hòa Uzbekistan), Kỳ họp lần thứ 43 Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn. Đây là sự kiện trọng đại, thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp to lớn của Việt Nam cho kho tàng tri thức và văn hóa nhân loại.
Sự kiện này là kết quả của quá trình nỗ lực, phối hợp chặt chẽ giữa tỉnh Hưng Yên với Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, cùng các chuyên gia và nhà khoa học trong nước, quốc tế. Hồ sơ đề cử vinh danh phải đáp ứng những tiêu chí khắt khe của UNESCO, bảo đảm phù hợp với lý tưởng và sứ mệnh của Tổ chức trong các lĩnh vực giáo dục, văn hóa, khoa học và thông tin truyền thông; đồng thời góp phần thúc đẩy hòa bình, đối thoại văn hóa, tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc. Mỗi nhân vật, sự kiện được đề cử cần có tầm ảnh hưởng sâu rộng, được ghi nhận không chỉ trong nước mà còn trên phạm vi quốc tế.
Việc UNESCO và các quốc gia thành viên thông qua nghị quyết tôn vinh các danh nhân Việt Nam thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những giá trị về hòa bình, bình đẳng xã hội và tinh thần học tập suốt đời, những lý tưởng mà Việt Nam cùng chia sẻ với thế giới, phản ánh vẻ đẹp trong tâm hồn và trí tuệ của con người Việt Nam.
Ngay sau khi Nghị quyết được thông qua, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Văn Chiến thay mặt Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Hưng Yên, quê hương của Danh nhân Lê Quý Đôn, đã bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới UNESCO cùng các quốc gia thành viên đã ủng hộ việc ghi danh kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn. Ông khẳng định, tỉnh Hưng Yên sẽ đồng hành chặt chẽ với UNESCO và các đối tác quốc tế để tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm trong năm 2026 thật trang trọng, ý nghĩa và lan tỏa tinh thần hiếu học, sáng tạo, những giá trị tiêu biểu mà Danh nhân Lê Quý Đôn để lại.
Việc UNESCO chính thức thông qua Nghị quyết vinh danh Danh nhân Lê Quý Đôn không chỉ là niềm tự hào của Việt Nam mà còn là sự ghi nhận quốc tế đối với những giá trị khoa học, văn hóa và giáo dục mà ông đại diện. Đây cũng là cơ hội để quảng bá sâu rộng hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, đặc biệt là vùng đất Hưng Yên giàu truyền thống văn hiến, hiếu học và sáng tạo.
Sự kiện mang ý nghĩa đặc biệt này góp phần hiện thực hóa chủ trương phát triển toàn diện văn hóa và con người Hưng Yên theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025–2030: lấy con người làm trung tâm, hướng tới các giá trị chân, thiện, mỹ, xây dựng Hưng Yên văn minh, năng động và hội nhập.
Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn sinh ngày 2/8/1726, mất ngày 11/6/1784, tại làng Diên Hà, huyện Diên Hà, trấn Sơn Nam (nay là xã Lê Quý Đôn, tỉnh Hưng Yên). Thuở nhỏ ông tên là Lê Danh Phương, tự Doãn Hậu, hiệu Quế Đường.
Lê Quý Đôn là vị quan lớn thời Lê Trung Hưng, đồng thời là nhà văn hóa, nhà thơ, nhà bác học kiệt xuất của Việt Nam. Ông để lại khối lượng tác phẩm đồ sộ với hơn 40 bộ sách, bao quát hầu hết các lĩnh vực từ lịch sử, văn hóa, nông nghiệp, thiên văn, địa lý đến triết học.
Nhiều công trình được xem như “bách khoa toàn thư” của Việt Nam thời phong kiến, tiêu biểu như Vân đài loại ngữ, Kiến văn tiểu lục, Đại Việt thông sử, Bắc sử thông lục, Toàn Việt thi lục, Quần thư khảo biện, Thánh mô hiền phạm lục…
Đại sứ Nguyễn Thị Vân Anh, Trưởng Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO, khẳng định: “Đây là dịp để Việt Nam giới thiệu với bạn bè quốc tế những nét đẹp trong tâm hồn và trí tuệ của con người Việt Nam, một đất nước đổi mới, phát triển năng động nhưng vẫn giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc.”
Năm 2026, nhân dịp kỷ niệm 300 năm Ngày sinh Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn, tỉnh Hưng sẽ tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, thiết thực nhằm tri ân và lan tỏa những đóng góp to lớn của nhà bác học xuất chúng đối với kho tàng tri thức dân tộc.
Ba thế kỷ đã trôi qua, nhưng ánh sáng tri thức và nhân cách của Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn vẫn tỏa rạng như ngọn đuốc soi đường cho các thế hệ người Việt hôm nay và mai sau. Từ làng quê Diên Hà xưa, tinh thần hiếu học, lòng say mê khám phá và khát vọng cống hiến của ông đã vượt thời gian, trở thành biểu tượng của trí tuệ Việt Nam. Việc UNESCO vinh danh Lê Quý Đôn không chỉ là niềm tự hào của Hưng Yên, của Việt Nam, mà còn là lời nhắc nhở mỗi chúng ta về giá trị bất diệt của tri thức, văn hóa và con người, nền tảng vững bền để dân tộc Việt Nam tiếp tục vươn ra thế giới với tâm thế tự tin, nhân văn và sáng tạo.
Hiền Nguyễn
