Seatimes – (ĐNA). Ngày 07/7/2025, báo Thế Giới Trẻ (Đức) đã đăng tải bài viết của nhà báo Norbert Suchanek từ Rio de Janeiro với tiêu đề “Hội nghị thượng đỉnh BRICS – Thống nhất trong sự phản đối”. Bài viết đề cập đến những nội dung nổi bật tại hội nghị thượng đỉnh BRICS diễn ra tại Rio, nơi các quốc gia thành viên bày tỏ quyết tâm chấm dứt sự thống trị của đồng đô la Mỹ, chỉ trích chính sách thuế quan của Hoa Kỳ và kêu gọi cải cách Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Để bảo vệ Hội nghị, lực lượng an ninh triển khai xe bọc thép trên đại lộ Copacabana, binh sĩ quân đội trang bị hỏa lực hạng nặng dàn hàng dọc trên bãi biển Flamengo, trong khi các tuyến phố và lối đi bị phong tỏa bằng rào chắn và hàng rào sắt, biến khu vực phía nam Rio de Janeiro thành một vùng được kiểm soát nghiêm ngặt.
Bảy tháng sau Hội nghị thượng đỉnh G20, các nguyên thủ quốc gia, bộ trưởng tài chính và ngoại giao lại hội tụ từ Chủ Nhật tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại, nằm trong Công viên Flamengo. Tuy nhiên, lần này là cuộc họp của các nhà lãnh đạo và bộ trưởng đến từ khối BRICS. Khoảng 17.000 cảnh sát cùng 20.000 quân nhân đã được huy động để đảm bảo an ninh cho các phái đoàn ngoại giao đến từ 20 quốc gia.
Được thành lập vào năm 2009 bởi Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc dưới tên gọi BRIC, nhóm quốc gia này tự định vị là đối trọng từ “phía Nam” đối với Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu. Khi Nam Phi gia nhập vào năm 2011, chữ “S” được thêm vào, hình thành nên BRICS. Gần đây, Iran, Ả Rập Xê Út, Ai Cập, Ethiopia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Indonesia cũng đã trở thành thành viên chính thức, giúp khối này đại diện cho khoảng 40% dân số toàn cầu và khoảng một phần tư GDP thế giới. Tuy vậy, hội nghị lần này vắng mặt một số nguyên thủ quan trọng, trong đó có Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Iran Massoud Peseschkian và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi.
Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 17 tập trung vào các chủ đề chính thức gồm: hòa bình và an ninh, tăng cường chủ nghĩa đa phương, trí tuệ nhân tạo, bảo vệ môi trường và khí hậu, cùng với sức khỏe toàn cầu. Bên cạnh đó, một nội dung tuy không nằm trong chương trình nghị sự chính thức nhưng vẫn được các đại biểu thảo luận sôi nổi là khả năng thành lập một loại tiền tệ chung của BRICS, nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ.
Ngay từ thứ Sáu, tại lễ khai mạc cuộc họp thường niên lần thứ 10 của Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) thuộc các nước BRICS, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva một lần nữa lên tiếng ủng hộ việc tạo lập một loại tiền tệ chung cho khối BRICS, như một giải pháp thay thế cho đồng đô la – hiện là đồng tiền dự trữ toàn cầu. Đề xuất này được xem như một động thái thách thức trực diện vị thế tài chính của Hoa Kỳ, và có thể bị xem là một “lời tuyên chiến” với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trước đó, vào năm ngoái, ông Trump từng đe dọa áp mức thuế trừng phạt lên tới 100% đối với hàng hóa xuất khẩu từ bất kỳ quốc gia nào tìm cách loại bỏ vai trò thống trị của đồng đô la. “Chúng tôi yêu cầu các quốc gia này cam kết sẽ không tạo ra một đồng tiền BRICS mới hay ủng hộ bất kỳ loại tiền tệ nào khác thay thế đồng đô la Mỹ hùng mạnh,” ông viết trên mạng xã hội Truth Social.
Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 17 cho thấy rõ tham vọng ngày càng lớn của khối trong việc định hình lại trật tự kinh tế và tài chính toàn cầu theo hướng đa cực, công bằng và ít phụ thuộc hơn vào các cấu trúc do phương Tây chi phối. Dù còn nhiều thách thức, từ sự vắng mặt của một số lãnh đạo chủ chốt đến sự khác biệt trong lợi ích quốc gia, BRICS vẫn đang gửi đi một thông điệp rõ ràng: thế giới không thể tiếp tục vận hành theo những nguyên tắc cũ của thời hậu chiến. Trong bối cảnh địa chính trị nhiều biến động, những nỗ lực từ Rio de Janeiro có thể đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình tái định hình cán cân quyền lực toàn cầu.
Hồ Ngọc Thắng
