Seatimes – (ĐNA). Ngày 28/6/2025, chuyên mục Asia & Pacific của Hoa Kỳ đăng tải bài viết với tiêu đề “ASEAN đang hướng tới một hệ thống tài chính khu vực độc lập và bền vững”. Bài viết nhấn mạnh rằng tiến trình hội nhập ASEAN đang góp phần thúc đẩy sự hình thành một hệ thống tài chính khu vực mang tính độc lập cao.
Theo một nhà phân tích người Malaysia, sự hội nhập kinh tế sâu rộng hơn giữa các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang đẩy nhanh nỗ lực xây dựng một hệ thống tài chính khu vực độc lập và kiên cường, nhằm giảm sự phụ thuộc vào các loại tiền tệ bên ngoài và tăng cường sự ổn định tiền tệ trên khắp Đông Nam Á. Việc việc mở rộng thanh toán bằng đồng nội tệ không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào đồng USD mà còn tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời thúc đẩy ngành du lịch, một bước đi quan trọng trong tiến trình hội nhập tài chính của toàn khối.
Theo nhận định của chuyên gia chính trị Lee Pei May từ Đại học Hồi giáo Quốc tế Malaysia trong cuộc phỏng vấn gần đây với Tân Hoa Xã, những bước đi hướng tới việc sử dụng đồng nội tệ trong giao dịch nội khối ASEAN không nhằm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Thay vào đó, đây là phản ứng chiến lược trước những biến động tài chính toàn cầu, thể hiện mong muốn xây dựng một hệ thống giao dịch ổn định và độc lập hơn. Việc đẩy mạnh thanh toán bằng tiền tệ địa phương không chỉ giúp các nền kinh tế ASEAN giảm thiểu rủi ro từ thị trường tài chính bên ngoài mà còn góp phần tạo lập môi trường thương mại thuận lợi hơn trong khu vực. Đặc biệt, điều này sẽ mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), đồng thời thúc đẩy ngành du lịch nội khối nhờ giao dịch xuyên biên giới trở nên liền mạch hơn.
Việc thúc đẩy sử dụng tiền tệ địa phương trong giao dịch nội khối ASEAN không phải là hiện tượng mới, mà là một phần trong chiến lược hội nhập kinh tế được ASEAN theo đuổi từ nhiều năm nay. Theo bà Lee Pei May, chuyên gia chính trị tại Đại học Hồi giáo Quốc tế Malaysia, xu hướng này phản ánh rõ ràng mong muốn của các quốc gia thành viên trong việc xây dựng một nền tài chính khu vực ổn định, giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.
“Trên thực tế, không chỉ ASEAN mà nhiều khu vực khác trên thế giới cũng đang dần hạn chế phụ thuộc vào một loại tiền tệ nước ngoài duy nhất như đồng đô la Mỹ. Lý do là vì lãi suất toàn cầu và những thay đổi trong chính sách tiền tệ của các nền kinh tế lớn có thể gây ra biến động lớn về tỷ giá hối đoái. Sự biến động đó là điều mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng muốn tránh,” bà Lee phân tích.
Theo bà, việc sử dụng tiền tệ địa phương không chỉ rút ngắn thời gian thanh toán mà còn giúp các giao dịch giữa doanh nghiệp và ngân hàng trong khu vực trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Đồng thời, nó còn giúp giảm rủi ro từ các cú sốc tài chính bên ngoài, đặc biệt là trong bối cảnh môi trường kinh tế toàn cầu ngày càng bất định.
Một trong những sáng kiến cụ thể góp phần hiện thực hóa mục tiêu này là Sáng kiến Kết nối Thanh toán Khu vực (Regional Payment Connectivity – RPC). Ban đầu, RPC được thiết lập giữa năm quốc gia ASEAN gồm Malaysia, Thái Lan, Singapore, Indonesia và Philippines. Đến nay, sáng kiến này đã mở rộng sự tham gia của các ngân hàng trung ương từ Việt Nam, Lào, Brunei và Campuchia. Việc liên kết hệ thống thanh toán quốc gia, như giữa Malaysia và Indonesia, đang giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch xuyên biên giới, qua đó thúc đẩy thương mại và du lịch nội khối.
Bà Lee nhấn mạnh rằng ngành du lịch là một trong những lĩnh vực được hưởng lợi rõ rệt. “Khi khách du lịch trong khu vực không còn phải đối mặt với thủ tục đổi ngoại tệ rườm rà, việc di chuyển giữa các quốc gia ASEAN sẽ trở nên hấp dẫn và thuận tiện hơn,” bà nói.
Theo bà, nỗ lực thúc đẩy giao dịch bằng tiền tệ địa phương và giảm sự phụ thuộc vào đồng USD của ASEAN đã đạt được động lực mới, trong bối cảnh nhận thức ngày càng gia tăng về những rủi ro tiềm ẩn khi dựa vào một hệ thống tiền tệ bên ngoài. “Trước đây, một số loại tiền tệ được xem là ổn định, nhưng các biến động toàn cầu gần đây đã cho thấy thực tế ngược lại. Nếu các công cụ kinh tế bị sử dụng để tạo sức ép trong các vấn đề chính sách, hậu quả có thể rất nghiêm trọng,” bà Lee cảnh báo.
Bà cho biết “Ngay cả khi xác suất xảy ra rủi ro là thấp, thì chính khả năng đó đã thôi thúc ASEAN phải tăng cường khả năng tự chủ và phục hồi của hệ thống tài chính khu vực.”
Những nỗ lực thúc đẩy sử dụng tiền tệ địa phương trong nội khối ASEAN cho thấy một bước tiến chiến lược nhằm xây dựng hệ thống tài chính khu vực độc lập, ổn định và linh hoạt hơn trước các biến động toàn cầu. Trong bối cảnh rủi ro tài chính ngày càng trở nên khó lường, việc giảm phụ thuộc vào đồng USD không chỉ là lựa chọn mang tính kỹ thuật, mà còn phản ánh một định hướng chính sách dài hạn về tăng cường khả năng tự chủ kinh tế. Với sự tham gia ngày càng rộng rãi của các quốc gia thành viên và việc mở rộng các sáng kiến như Kết nối Thanh toán Khu vực, ASEAN đang dần định hình một nền tảng tài chính nội khối vững chắc – nơi mà thanh toán xuyên biên giới không còn là rào cản, mà trở thành động lực cho phát triển thương mại, doanh nghiệp và du lịch trong khu vực.
Thế Nguyễn
