Seatimes – (ĐNA). Ngày 8/7/2025, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Kuala Lumpur (Malaysia) với hai hoạt động mở đầu quan trọng: Đối thoại với Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR) và Hội nghị Ủy ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ). Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các phiên họp.
Tại phiên Đối thoại với các Đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR), các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đánh giá cao vai trò và những đóng góp thiết thực của AICHR trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Các Bộ trưởng hoan nghênh nỗ lực của AICHR trong việc lồng ghép quyền con người vào mọi lĩnh vực hợp tác, đặc biệt là thúc đẩy quyền của phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, cũng như ứng phó với các vấn đề đang nổi như môi trường, biến đổi khí hậu, sức khỏe tinh thần, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, quản trị trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới nổi.
Hội nghị đã thông qua Kế hoạch Công tác của AICHR giai đoạn 2026–2030. Các Bộ trưởng đề nghị AICHR bám sát Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, tiếp tục đổi mới tư duy, áp dụng cách tiếp cận linh hoạt, sáng tạo và thích ứng nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, góp phần xây dựng một Cộng đồng ASEAN tự cường, năng động, sáng tạo, lấy người dân làm trung tâm.
Đánh giá cao những nỗ lực của AICHR trong suốt 15 năm qua, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn bày tỏ tin tưởng AICHR sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược hợp tác của ASEAN.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, thúc đẩy và bảo đảm quyền con người là vấn đề mang tính liên ngành, liên trụ cột, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện và sự phối hợp chặt chẽ giữa AICHR với các cơ quan chuyên ngành nhằm tối ưu hóa nguồn lực cho hợp tác nhân quyền.
Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, Phó Thủ tướng đề nghị AICHR quan tâm xử lý các thách thức đặt ra hiện nay như nghèo đói, điều kiện lao động khắc nghiệt và tác động của công nghệ đến quyền con người.
Nhân dịp này, Phó Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ tổ chức Hội thảo AICHR về quyền của người đi biển vào cuối năm nay, nhằm nâng cao nhận thức, chia sẻ thực tiễn tốt và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này.
Tại Hội nghị Ủy ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN khẳng định vai trò quan trọng của Hiệp ước trong bối cảnh tình hình an ninh quốc tế và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Các Bộ trưởng ghi nhận tiến độ triển khai Kế hoạch hành động tăng cường thực thi Hiệp ước giai đoạn 2023–2027, nhất trí thúc đẩy hợp tác với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), đồng thời tăng cường năng lực khu vực về an toàn, an ninh hạt nhân và ứng dụng năng lượng hạt nhân dân sự một cách an toàn, bền vững.
Hội nghị nhất trí tiếp tục đề cao giá trị và vai trò của Hiệp ước SEANWFZ trên phạm vi toàn cầu, trong đó có việc đệ trình Nghị quyết liên quan lên Đại hội đồng Liên Hợp Quốc khóa họp lần thứ 80, cũng như tăng cường tham vấn với các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân về việc ký kết Nghị định thư SEANWFZ.
Các Bộ trưởng hoan nghênh tiến trình gia nhập của Timor-Leste và cam kết hoàn tất các thủ tục cần thiết để quốc gia này tham gia Hiệp ước tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47, dự kiến diễn ra vào tháng 10/2025, khẳng định cam kết chung của khu vực đối với mục tiêu giải trừ và chống phổ biến vũ khí hạt nhân.
Phát biểu tại Hội nghị Ủy ban Hiệp ước SEANWFZ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, Hiệp ước SEANWFZ, được ký kết cách đây 30 năm, là minh chứng cho cam kết chung của các quốc gia thành viên trong việc duy trì một khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân. Trong bối cảnh các nguy cơ hạt nhân ngày càng gia tăng, Hiệp ước tiếp tục giữ vai trò là nền tảng quan trọng trong cấu trúc an ninh khu vực, đồng thời là đóng góp thiết thực của ASEAN đối với nỗ lực giải trừ quân bị toàn cầu.
Phó Thủ tướng cho biết Việt Nam đang tích cực hoàn tất các thủ tục nội bộ nhằm hỗ trợ Timor-Leste sớm tham gia Hiệp ước SEANWFZ.
Đề cập phương hướng hợp tác thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN tiếp tục duy trì đối thoại với các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, thúc đẩy việc ký kết Nghị định thư SEANWFZ, đồng thời tăng cường tham vấn nội khối để xây dựng lập trường chung về các vấn đề liên quan.
Nhân dịp này, Phó Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội nghị kiểm điểm lần thứ 11 Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) vào năm 2026, và mong nhận được sự ủng hộ, phối hợp chặt chẽ từ các nước thành viên ASEAN.
Các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 tiếp tục khẳng định quyết tâm và nỗ lực chung của các nước thành viên trong thúc đẩy đoàn kết, củng cố lòng tin chiến lược và xây dựng một Cộng đồng ASEAN tự cường, năng động và lấy người dân làm trung tâm. Những nội dung trao đổi tại các phiên họp không chỉ thể hiện cam kết mạnh mẽ của ASEAN đối với các giá trị cốt lõi về quyền con người, an ninh khu vực và giải trừ quân bị, mà còn góp phần nâng cao vai trò, vị thế của ASEAN trong cấu trúc khu vực và trên trường quốc tế.
Ngày 9/7, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 sẽ chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Kuala Lumpur. Ngay sau đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn sẽ cùng Bộ trưởng các nước tham dự phiên họp toàn thể, phiên họp hẹp và Lễ ký kết tham gia Hiệp ước Hợp tác và Thân thiện Đông Nam Á (TAC) của một số đối tác.
Thế Nguyễn
