Seatimes – (ĐNA). Ngày 18/6/2025, hãng tin Reuters đăng bài phân tích của các nhà báo Ashley Tang, Sudarshan Varadhan và Florence Tan với tiêu đề “Các công ty năng lượng lớn đang tập trung vào Đông Nam Á trong cuộc đua giành thêm khí đốt cho nhu cầu điện AI”. Trong đó, phóng viên Sudarshan Varadhan, người có gần một thập kỷ đưa tin cho Reuters mang đến góc nhìn toàn cầu về chuyển động năng lượng tại Châu Á, nơi đang nỗ lực cân bằng giữa bảo đảm điện năng và chống biến đổi khí hậu.
Đông Nam Á trước làn sóng đầu tư khí đốt: Lợi ích kinh tế và bài toán khí hậu
Các công ty năng lượng hàng đầu thế giới đang tăng tốc đầu tư vào hoạt động thăm dò và khai thác khí đốt tại Malaysia và Indonesia, trong bối cảnh nhu cầu điện tại Đông Nam Á tăng mạnh do tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng dân số và sự bùng nổ các trung tâm dữ liệu.
Làn sóng đầu tư này cho thấy sự trở lại mạnh mẽ của nhiên liệu hóa thạch, khi nhiều tập đoàn lớn của châu Âu tái cơ cấu danh mục để ưu tiên các nguồn năng lượng truyền thống có lợi nhuận cao. Trong khi đó, các quốc gia Đông Nam Á, vốn đang trên hành trình chuyển đổi năng lượng lại kỳ vọng khí đốt nội địa giá rẻ có thể góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng cường an ninh năng lượng.
Tại Hội nghị Năng lượng châu Á vừa diễn ra ở Kuala Lumpur, Shell tuyên bố sẽ rót thêm 9 tỷ ringgit (tương đương 2,12 tỷ USD) đầu tư vào Malaysia trong vòng hai đến ba năm tới. Tổng Giám đốc Shell, ông Wael Sawan, cảnh báo sản lượng khí đốt khu vực có thể giảm tới 20% từ nay đến năm 2035 và cho rằng LNG là giải pháp khả thi nhất để lấp đầy khoảng trống này.
Cùng thời điểm, TotalEnergies (Pháp) đã tăng cổ phần trong các tài sản khí đốt tại Malaysia, trong khi Eni (Ý) và Petronas (Malaysia) xúc tiến một liên doanh phát triển khí đốt xuyên quốc gia. Nhật Bản cũng trở lại đường đua khi công ty Inpex tiến hành thăm dò tại sáu lô ngoài khơi Sarawak và Sabah, đồng thời phát triển dự án LNG Abadi ở Indonesia.
Tuy nhiên, làn sóng đầu tư khí đốt đặt ra nhiều lo ngại về môi trường. Dù được xem là “nhiên liệu chuyển tiếp” ít phát thải hơn than đá, khí đốt, đặc biệt là dưới dạng LNG vẫn đóng góp đáng kể vào lượng khí nhà kính toàn cầu. Việc mở rộng nhanh chóng các dự án khí đốt khiến nhiều chuyên gia cảnh báo nguy cơ “khóa carbon” lâu dài, làm chậm tiến trình phi carbon hóa ngành năng lượng.
Tổng Giám đốc Petronas, ông Tengku Muhammad Taufik, cho biết nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu đang tăng đột biến, dự kiến đạt 945 TWh toàn cầu vào năm 2030, một phần nguyên nhân dẫn đến áp lực cung ứng năng lượng. Trong khi đó, Phó Chủ tịch S&P Global Daniel Yergin nhận định khí đốt hiện giữ vai trò chiến lược hơn bao giờ hết trong việc đảm bảo điện năng cho tăng trưởng và chuyển đổi số.
Dù mang lại lợi ích ngắn hạn về kinh tế và ổn định năng lượng, việc gia tăng phụ thuộc vào khí đốt đang làm nổi bật mâu thuẫn giữa mục tiêu phát triển và cam kết giảm phát thải mà nhiều quốc gia trong khu vực đã đặt ra. Câu hỏi đặt ra là: Liệu Đông Nam Á có thể đạt được chuyển dịch năng lượng công bằng, bền vững – hay sẽ tiếp tục mắc kẹt trong quỹ đạo phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch?
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, lựa chọn tiếp tục đầu tư vào khí đốt, dù mang tính tạm thời hay chiến lược đang đặt Đông Nam Á trước một ngã rẽ quan trọng: ưu tiên tăng trưởng nhanh bằng nhiên liệu hóa thạch hay chuyển mình mạnh mẽ sang năng lượng tái tạo bền vững. Khi các trung tâm dữ liệu và nhu cầu điện gia tăng không thể đảo ngược, áp lực đặt lên hạ tầng năng lượng sẽ càng lớn. Câu hỏi không chỉ là làm sao để có đủ điện, mà còn là làm sao để có điện sạch, công bằng và không làm trầm trọng thêm khủng hoảng khí hậu toàn cầu.
Hiếu Nguyễn/nguồn: Energy majors lock onto Southeast Asia in race for more gas for AI power demand | Reuters
