Kỳ 1: Sống khổ mấy chục năm tại khu tập thể 8/3

LTS: Chung cư cũ, khu tập thể cũ đang là một trong những vấn đề nhức nhối của Thủ đô Hà Nội. Luật Thủ đô cũng đã đề cập, Thủ tướng đã có chỉ đạo, TP.HN cũng có nghị quyết về vấn đề này. Trong khi chờ đợi chính sách, những cư dân trong các khu chung cư cũ, khu tập thể cũ vẫn ngày ngày phải sống trong những điều kiện cơ cực. Phóng viên Seatimes đã nhiều ngày “mục sở thị” đời sống của cư dân tại những nơi này, và ghi nhận thực trạng.

Cư dân phải xếp hàng chờ đi vệ sinh; tận dụng mọi ngóc ngách để làm bếp nấu ăn… Đó chỉ là vài nét chấm phá về cuộc sống tại Khu tập thể Nhà máy Dệt 8/3.

Chen chúc

Nằm sâu trong con ngõ 8/3 (phường Quỳnh Mai – Hai Bà Trưng), không khó để nhận ra các dãy nhà của Khu tập thể Nhà máy Dệt 8/3 bởi vẻ ngoài sập sệ; bởi những dãy nhà vàng ố cũ kĩ; bởi những căn phòng chật chội được cơi nới.

Bà Hoàng Thị Vinh, phòng 304-A1 than thở: “Phòng nhà tôi chỉ rộng 18m2 nhưng hiện đang có 6 người ở: tôi là bà nội, thêm bà ngoại, 2 vợ chồng và 2 đứa con. Chật chội, bí bách nên khổ lắm! Thằng út đang cố kiếm tiềm, tích cóp để mua căn hộ bên ngoài. Sống thế này cả mấy chục năm rồi!”.

Những căn phòng 18m2 cả ngày tối om

Do diện tích nhà quá chật hẹp, phần lớn các hộ gia đình đều cơi nới ban-công. Chuyện 2,3 nhà cùng chung một địa chỉ không phải là chuyện lạ. Người dân ở đây vẫn thường gọi những căn phòng đó là “chuồng cọp”, chuồng chim” hay “nhà không móng”. Nhu cầu chỗ ở tăng cao, những căn phòng cơi nới ngày càng nhiều, khiến cho khu tập thể càng trở nên xộc xệch, nhếch nhác.

Cũng bởi “chật chội”, chuyện nấu nướng ở khu tập thể này thuộc hàng “độc nhất vô nhị”. Bếp nấu sẽ được đặt ở bất cứ ngóc ngách nào có thể. Phần hành lang chỉ rộng chừng hơn 1m nhưng cũng được người dân tận dụng thành các căn bếp nhỏ. Nào bếp than tổ ong, bếp ga, nào xoong nồi, bát đĩa… khiến cho lối đi lại càng nhỏ hơn. Những hộ “nhanh tay nhanh chân” thì chiếm được phần diện tích cầu thang lên xuống. Có những hộ đục cả tường cầu thang để làm bếp. Hệ thống bồn rửa và ống nước được đặt ngay trước cửa phòng, thành ra lối đi lúc nào cũng ướt nhẹp.

Những hộ may mắn đặt được bếp ở khu vực cầu thang

Bà Vinh ngán ngẩm: “Cứ đến giờ nấu cơm, cả chục nhà liền nhau cùng nổi lửa. Mùi ga, mùi than tổ ong, mùi thức ăn xào nấu sộc vào tận phòng. Không khí thì nóng hầm hập, cả khu tập thể lúc đấy như trong cái lò hấp”.

“Lúc con cái đi làm thì không sao, nhưng lúc chúng nó về, tôi toàn phải bế cháu xuống dưới tầng 1 chơi. Đợi con dâu nấu nướng xong rồi mới về, chứ ở trên nguyên người đi đi lại lại đã không còn chỗ mà đứng”, bà Vinh chia sẻ.

Dù là ban ngày nhưng các căn hộ trong khu tập thể luôn phải thắp điện và mở cửa sổ. Hai dãy phòng của mỗi tầng quay mặt vào nhau, lối vào tối như hũ. Không gian tĩnh lặng và ảm đạm.

Vệ sinh xếp hàng

Mỗi tầng chung cư chỉ có một khu vệ sinh chung, mọi người phải nhìn nhau, để ý nhau mỗi khi đại tiện, tiểu tiện.

Bà Bùi Thị Kim Lan, tổ phó của nhà A1 cho biết, mỗi tầng gồm 12 phòng, trung bình mỗi phòng 4-5 khẩu, tính sơ sơ cũng 50-60 người, tất cả đều dùng chung một nhà vệ sinh. “Chật thì còn chịu được, nhưng cái chuyện vệ sinh thì khổ vô cùng!”, bà Lan than thở.

Để đối phó với nỗi khổ vệ sinh này, các hộ dân tại tầng 2,3,4 đã nghĩ ra được một phương án. Theo đó, sáng sáng, những người đi làm sẽ được ưu tiên đi vệ sinh trước, nhưng phải dậy sớm hơn so với những người ở nhà. Ngược lại, người ở nhà sẽ đi vệ sinh sau. Buổi chiều, những người ở nhà phải tắm rửa, vệ sinh cá nhân trước khi những người đi làm tan sở về. Cứ như vậy, họ đã sống trong tình cảnh “có một không hai” này hơn nửa thế kỉ qua.

Lối đi trong chung cư lúc nào cũng phải sáng điện

Không giấu nổi bức xúc, bà Lan nói: “Cứ sáng sớm nhìn cảnh mọi người xếp hàng chờ đến lượt đi vệ sinh mà khủng khiếp. Người lớn thì không sao chứ nhà nào có trẻ nhỏ hoặc người già lại càng khổ. Phần lớn ở đây đều là công nhân về hưu, tuổi đã cao, mỗi khi ốm đau thì làm sao mà lết từ đầu này sang đầu kia để đi vệ sinh được, nên nhiều khi phải ngồi bô ở trong phòng rồi mang ra ngoài đổ”.

Nhà vệ sinh chung được đặt ngay tại cầu thang, đối diện với phòng ở của một số hộ dân. Mùi hôi, khai bốc lên nồng nặc. Những hộ ở cạnh nhà vệ sinh phải hứng chịu mùi hôi thối, khai nồng suốt ngày. Một số hộ phải chăng thêm chiếc rèm ngoài cửa để hạn chế mùi và cũng để người khác đi vệ sinh không nhìn vào trong nhà.

Chính vì chỉ có duy nhất một nhà vệ sinh chung dành cho cả tầng, nhiều người tỏ ra lo lắng về việc nếu không may xảy ra dịch tiêu chảy thì họ không biết phải giải quyết chuyện đi vệ sinh như thế nào. Bên cạnh đó, nhà vệ sinh cũng thường xuyên rơi vào tình trạng nghẽn tắc, khiến cho sinh hoạt của các hộ dân càng khó khăn hơn.

Chia sẻ với phóng viên, bà Lan cũng như nhiều người dân sinh sống tại khu tập thể này tha thiết: “Chúng tôi đều ở cái tuổi gần đất xa trời, sống khổ mấy chục năm nay rồi. Chỉ mong sao Thành phố tạo điều kiện để nâng cấp, tu sửa, mỗi nhà có được khu nấu nướng, vệ sinh riêng. Được vậy thì vài năm cuối đời an nhàn, con cháu cũng đỡ khổ hơn”.

Từ những năm 60 thế kỷ trước, Nhà máy Dệt 8/3 đã xây dựng khu tập thể này cho công nhân ở.

Các dãy nhà được xây cao 4 tầng, mỗi tầng gồm 12 phòng, mỗi phòng rộng 18m2. Trong diện tích 18m2 ấy, có những căn phòng đang là nơi sinh sống của 6-7 nhân khẩu.