Chuyên gia pháp lý ‘mách nước’ chống bức cung, nhục hình

Trước những băn khoăn trên, PV Seatimes đã có cuộc trao đổi với luật sư Dương Văn Mai, Phó Giám đốc công ty luật Thuận Phát. Luật sư Mai chia sẻ:  “Thời gian vừa qua dư luận xã hội được biết tới nhiều vụ việc điều tra viên phạm tội dùng nhục hình, bức cung trong quá trình điều tra các vụ án hình sự… Những hành vi nêu trên của điều tra viên dù cố ý hay không cũng đều dẫn đến những trường hợp oan sai, gây ra những hệ lụy lớn cho bản thân người bị oan sai cũng như gia đình của họ.

Những bị cáo trong vụ dùng nhục hình tại Phú yên

Hệ thống văn bản pháp luật hình sự hiện tại dù đã có các quy định để ngăn chặn việc bức cung, dùng nhục hình như quy định tại Điều 37, Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự, Điều 131 Bộ luật Tố tụng Hình sự, Điều 298 và 299 Bộ Luật hình sự năm 1999, Bộ luật Hình sự sửa đổi bổ sung năm 2009 nhưng  có lẽ vẫn chưa đủ, hình phạt đối với các hành vi này dường như chưa đủ nghiêm khắc nên vẫn còn một số trường hợp điều tra viên, cơ quan điều tra phạm các tội danh nêu trên.

Thứ nhất cần có sự phối hợp giám sát lẫn nhau từ các cơ quan chức năng trong hoạt động điều tra xét xử.

Thứ ba mở rộng thêm quyền của Luật sư khi tham gia giải quyết vụ án hình sự. Vì Luật sư có vai trò to lớn trong việc hạn chế oan, sai như khẳng định của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại buổi làm việc với Liên đoàn Luật sư Việt Nam ngày 01/08/2014 về cải cách tư pháp: “Luật sư ngày càng có vai trò, vị thế to lớn trong sự nghiệp cách mạng nước ta, trong sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.…. hoạt động của luật sư đã góp phần tích cực vào việc phát hiện, hạn chế oan sai, bảo vệ công lý …”

Cần trao thêm quyền để Luật sư được gặp gỡ trực tiếp để xác nhận ý chí của bị can trong việc mời Luật sư bào chữa cho mình thay vì thông qua cơ quan điều tra, điều tra viên. Thực tế với một số vụ án hình sự tôi được thân nhân bị can, bị cáo mời tham gia vụ án ngay từ giai đoạn điều tra nhưng khi liên hệ với cơ quan điều tra, điều tra viên để đăng ký Luật sư bào chữa cũng không nhận được ngay sự hợp tác từ các cơ quan điều tra và cán bộ điều tra. Do đó việc luật sư tham gia hỏi cung lấy lời khai của bị can, bị cáo cũng bị hạn chế nhất định nên nhiều trường hợp lời khai của bị can, bị cáo không thực sự phù hợp với tình tiết khách quan của vụ án.

Luật sư Dương Văn Mai

Tuy nhiên việc lắp các hệ thống này sẽ đặt ra vấn đề là ai? Cơ quan nào sẽ quản lý các dữ liệu được các thiết bị trên ghi lại? Hay lại giao cho chính cơ quan điều tra quản lý? Nếu vẫn giao cho cơ quan điều tra, trại tạm giam, trại giam quản lý thì sẽ khó có thể đảm bảo tính khách quan.

Đó là một số giải pháp theo tôi chúng ta có thể áp dụng, tuy vậy vẫn phải chăm lo đến yếu tố con người để hạn chế tình trạng oan sai, bức cung, dùng nhục hình….trong quá trình điều tra, xét xử vụ án hình sự nói riêng và trong công tác tư pháp nói chung”. 

Nên đọc