Con đường nào cho nước Mỹ sau cuộc bầu cử Tổng thống?

Chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ năm nay nổi bật với sự thiếu nhã nhặn và những khác biệt quá lớn giữa các ứng cử viên: một tỷ phú đi ngược lại những quy chuẩn chính trường Donald Trump lại đối đầu với chính trị gia lão luyện Hillary Clinton đại diện cho Đảng Dân chủ.

Cuộc cạnh tranh đã phơi bày những chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ và phần nào ảnh hưởng tiếng tăm của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, tương lai của nước Mỹ sau cuộc bầu cử này luôn là điều đáng quan tâm.

 

 

Các cuộc thăm dò cho thấy bà Hillary Clinton, cựu Thượng nghị sĩ và Ngoại trưởng Mỹ, sẽ đánh bại tỷ phú Donald Trump với những phát ngôn và đường lối gây tranh cãi. Nhưng thăm dò dư luận và thực tế vẫn còn khoảng cách. Giống như hai sự kiện chính trị lớn trong năm nay đã minh chứng. Đó là cuộc trưng cầu dân ý Brexit hồi tháng 6, phần lớn giới quan sát đã tin rằng chiến thắng dành cho phe “ở lại” là điều chắc chắn. Gần đây, cử tri Colombia cũng bác bỏ một hiệp định hòa bình vốn được kỳ vọng sẽ được đa số chấp thuận.

Kinh nghiệm minh chứng, dù chiến thắng của bà Hillary Clinton là rất có khả năng, nhưng không hoàn toàn chắc chắn. Nhưng có thể đưa ra một vài dự đoán. Gần như chắc chắn là sau cuộc bầu cử, Mỹ sẽ trở thành một đất nước chia rẽ với một chính phủ rạn nứt, bất kể ai là tổng thống hay đảng nào sẽ nắm đa số tại hai viện của Quốc hội. Cả Đảng Dân chủ lẫn Đảng Cộng hòa đều không thể thực hiện được các mục tiêu của mình nếu không có thêm sự ủng hộ từ phe đối lập.

Sự chia rẽ trên chính trường

Tuy nhiên, sự chia rẽ duy nhất trong chính trường Mỹ không chỉ là giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Trên thực tế, những chia rẽ của lưỡng đảng cũng sâu sắc tương tự như các bè phái lớn và có động cơ rõ rệt kéo mỗi bên sang một thái cực riêng – Dân chủ về phía cánh tả và Cộng hòa về phía cánh hữu. Điều này khiến việc đồng nhất trong các lập trường, chính sách chung càng khó đạt được.

Nếu bà Clinton chiến thắng, nhiều đảng viên Cộng hòa sẽ cho đó là nhờ vào những sai lầm của Trump, và họ sẽ coi bà rất có thể chỉ là tổng thống một nhiệm kỳ. Họ sẽ kết luận rằng một đất nước ưa thay đổi nhiều khả năng sẽ không giữ một đại diện Đảng Dân chủ ở lại Nhà Trắng thêm một nhiệm kỳ thứ tư. Nhiều đảng viên Cộng hòa do vậy sẽ nỗ lực gây bất hiệu quả cho chính phủ của bà, ngăn khả năng bà tái tranh cử vào năm 2020.

Còn nếu tỷ phú Trump đắc cử, phần lớn đảng viên Dân chủ (và thậm chí là một số đảng viên Cộng hòa) – sau khi gượng dậy khỏi nỗi kinh ngạc và thất vọng – sẽ đặt mục tiêu hàng đầu là bảo đảm ông không còn cơ hội nào để tiếp tục tranh cử vào nhiệm kỳ sau.

Theo cả hai viễn cảnh, có thể sẽ có tiến bộ diễn ra ở một vài lĩnh vực then chốt. Chính phủ tiếp theo của Hoa Kỳ có thể sẽ ban hành luật để tài trợ cho việc hiện đại hóa hệ thống cơ sở hạ tầng của nước Mỹ, một chính sách mà cả hai ứng cử viên và nhiều người trong Quốc hội đều ủng hộ. Cũng có thể họ sẽ vội vã tạo thành một nhóm đa số để cải cách luật thuế – đặc biệt là giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và tăng thuế đối với giới thượng lưu. Thậm chí cũng có thể có một số cải cách về chăm sóc sức khỏe – một thành tựu của Tổng thống Barack Obama – bởi những vấn đề nghiêm trọng về thực thi trong hệ thống hiện hành.

Tuy nhiên, các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác giữa Quốc hội và tổng thống dường như sẽ khó để giải quyết nhanh chóng. Một là về cải cách vấn đề nhập cư vốn cũng gây tranh cãi ở Hoa Kỳ không khác gì ở châu Âu. Một vấn đề khác là thương mại. Cả Trump và Clinton đều phản đối lại Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), mặc dù việc phê chuẩn hiệp định sẽ có lợi cho nền kinh tế và vị thế chiến lược của Mỹ. Trong khi đó, các khoản thâm hụt và nợ của Mỹ chắc chắn sẽ gia tăng, bởi cả hai ứng viên hầu như chưa có ý định rõ ràng nhằm cắt giảm các khoản chi phúc lợi.

Đối ngoại khó đoán

Những tác động tới chính sách đối ngoại của cuộc bầu cử có phần khác biệt, bởi theo Hiến pháp Mỹ, Tổng thống có quyền hành đáng kể. Mặc dù chỉ Quốc hội mới có thể chính thức tuyên bố chiến tranh hoặc phê chuẩn các hiệp định, tổng thống có thể sử dụng (hoặc từ chối sử dụng) lực lượng quân sự mà không cần sự chấp thuận rõ ràng của Quốc hội. Tổng thống cũng có thể tham gia các thỏa thuận quốc tế, bổ nhiệm đội ngũ nhân viên quyền lực của Nhà Trắng, và thay đổi chính sách đối ngoại Mỹ bằng các hoạt động hành pháp, như Obama gần đây đã thực hiện đối với Cuba.

Dưới thời Clinton, quyền tự do này có thể dẫn tới việc thiết lập một hoặc nhiều khu vực an toàn ở Syria, cung cấp thêm vũ khí phòng thủ cho Ukraine, và có lập trường cứng rắn hơn đối với Triều Tiên nếu nước này tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa.

Dưới ”đế chế” Trump, chính sách đối ngoại sẽ khó tiên liệu hơn.Tuy nhiên, có thể dự đoán chính quyền của Trump sẽ tự tạo khoảng cách với một số đồng minh truyền thống ở châu Âu và châu Á và gần như sẽ tách biệt với Trung Đông.

Chính xác thì điều gì sẽ xảy ra với nước Mỹ sau cuộc tranh cử tổng thống vẫn là một câu hỏi mở. Mặc dù một vài kết quả có thể có cơ sở để suy đoán, nhưng điều chắc chắn xác thực duy nhất là 96% dân số thế giới không tham gia sự kiện này cũng sẽ chịu ảnh hưởng không kém những gì người Mỹ sẽ trải qua.

 

Theo KTĐT